Корабель типу «Фрідом» (англ. Freedom-class littoral combat ship) був запропонований консорціумом, утвореним Lockheed Martin (головний підрядник), і (проектування) через дочірню компанію (виробник) як основи для побудови флоту малих багатоцільових військових кораблів для бойових дій в прибережній зоні. Схвалено будівництво двох кораблів як конкурента літоральним кораблям типу «Індепенденс», пропонованим General Dynamics і Austal. Передбачалося побудувати до 55 літоральних бойових кораблів.
Проєкт | |
---|---|
Назва: | Бойові кораблі прибережної зони типу «Фрідом» |
Будівники: | Marinette Marine, Сан-Дієго, Мейпорт |
Оператори: | ВМС США |
У експлуатації: | 2008 — т.ч. |
Основні характеристики | |
Водотоннажність: | 3900 т (повна) |
Довжина: | 115 м |
Ширина: | 17,5 м |
Осадка: | 3,9 м |
Потужність: | 57 000 к. с. |
Двигуни: |
|
Дальність плавання: | 3500 миль (18 вуз.) |
Автономність: | 21 доба |
Екіпаж: | 50 основний + 15 персонал змінних модулів |
Навігаційне та радіолокаційне обладнання: | РЛС обзору EADS North America TRS-3D (TRS-4D починаючи з LCS 17) |
Озброєння: |
|
Авіаційна група: |
|
Незважаючи на початкові плани побудувати тільки по два кораблі кожного типу, ВМС США оголосили про плани замовити до десяти додаткових кораблів кожного типу, в цілому по дванадцять кораблів. На 2016 рік п'ять кораблів в строю, ще дев'ять перебувають на стадії будівництва або доведення.
Планування і будівництво
Проєктування багатоцільових бойових кораблів прибрежної зони почалось на початку 2000-х років. Контракт на будівництво двох перших кораблів підписали з командою Lockheed Martin LCS (Lockheed Martin, Gibbs & Cox, Marinette Marine, Bollinger Shipyards) в травні 2004 года. Паралельно як альтернативу компанія Austal USA будувала два кораблі іншого типу.
Головний корабль Freedom заклала в червні 2005 року компанія Marinette Marine в Марінетті, штат Вісконсін.
Перевитрата коштів під час будівництва Freedom в поєднанні з прогнозованим майбутнім перевитратою змусило уряд зупинити проект в січні 2007 року, що в кінцевому рахунку призвело 13 квітня 2007 року до скасування будівництва LCS-3 (другий корабель споруди Lockheed Martin). Пізніше будівництво цього корабля відновили.
Станом на початок 2021 року прийняли на озброєння 10 кораблів цього типу, іще 5 кораблів перебували на етапі будівництва. Проте, через системні проблеми в трансмісії, командування флоту вирішило призупинити прийняття нових кораблів цього типу до розв'язання цієї проблеми.
Так, церемонія прийняття на озброєння USS Minneapolis-Saint Paul (LCS-21) мала відбутись навесні 2021 року, проте через виявлені проблеми в трансмісії була відкладена на невизначений термін.
Конструкція
Довжина корпусу становить 115 м, водотоннажність — 3500 т, швидкість досягає 47 вузлів. Конструкція включає реформовану несучу конструкцію для змінних специфічних для різних місій модулів, польотну палубу з інтегрованою системою зльоту, посадки і обслуговування вертольотів, а також можливість спуску і підйому пілотованих і безпілотних катерів як з корми, так і з борта.
Льотна палуба в півтора рази більше, ніж у стандартного надводного корабля, і використовує систему Trigon для переміщення вертольотів в ангар і з ангара. У корабля є два способи прийому вантажів: кормова рампа і права бічні двері біля ватерлінії. База для установки модулів має тривісний кран для переміщення модулів і розміщення вантажів.
Передня палуба має зону модульного зброї, яке може бути використане для встановлення 57-мм гармати або ракетної установки. Ракетна установка Rolling Airframe встановлена над ангаром для захисту на коротких дистанціях від літаків і крилатих ракет, а у верхній частині надбудови встановлені 12,7-мм кулемети. Кораблі також призначені для розміщення безпілотних катерів типу Fleet.
Основний екіпаж складається з 40 осіб, що з урахуванням персоналу, специфічного для місії, і авіагрупи в сумі становить близько 75 осіб. Автоматизація дозволяє скоротити екіпаж, що значно знижує експлуатаційні витрати. Під час тестування головного корабля два екіпажі будуть змінювати один одного через чотиримісячний період.
Чотири 750-кіловатних дизельних генератори Fincantieri Isotta Fraschini виробляють 3 мегавати електроенергії для живлення суднових систем.
За оцінкою бюджетного управління Конгресу, паливо буде становити «від 8 до 18 відсотків» загальної вартості життєвого циклу Freedom.
Живучість LCS обох типів за оцінкою ВМФ є проблемою номер один, тоді як для фрегатів типу «Oliver Hazard Perry» вона була проблемою номер два. Локхід стверджує, що кораблі типу Freedom більш живучі, ніж фрегати, тому що вимоги ВМС для різних рівнів живучості були змінені з моменту прийняття на озброєння фрегатів, і тому що Freredom побудований з високоміцної легкої сталі, яка не була раніше доступна.
Починаючи з LCS-17, кораблі типу Freedom будуть оснащені військово-морським радаром TRS-4D. TRS-4D — це радар АФАР, побудований Airbus Defence and Space, який аналогічний німецькому, встановленому на фрегати типу F125, з тією різницею, що LCS матиме антенний пост, що обертається замість фіксованої панелі. TRS-4D — трьохкоординатний багатофункціональний військово-морської радар, що поєднує в собі механічне та електронне азимутальне сканування, яке забезпечує підвищену чутливість для виявлення більш дрібних цілей з більшою точністю і більш швидкої генерацією треків. Це буде перший радар з АФАР, встановлений на кораблі ВМС США.
Досвід використання
На початку вересня 2016 року оголосили, що перші чотири кораблі програми LCS будуть використані як тестові платформи. В їх число входять Freedom і Fort Worth.
У лютому 2020 року оголосили, що ВМФ планує вивести перші чотири кораблі LCS зі складу флоту. З повідомлення начальника морських операцій Військово-морських сил США від 20 червня 2020 року, стало відомо, що списання має відбутися 31 березня 2021 року.
Перелік кораблів проєкту
Назва | Бортовий номер | Закладено | Спущено на воду | Прийнято на озброєння | Статус |
---|---|---|---|---|---|
«Фрідом» | LCS-1 | 2 червня 2005 | 23 вересня 2006 | 8 листопада 2008 | На озброєнні; в березні 2021 року заплановано виведення зі складу флоту |
«Форт Ворт» | LCS-3 | 11 липня 2009 | 7 грудня 2010 | 22 вересня 2012 | На озброєнні; в березні 2021 року заплановано виведення зі складу флоту |
«Мілвокі» | LCS-5 | 27 жовтня 2011 | 18 грудня 2013 | 21 листопада 2015 | На озброєнні |
«Детройт» | LCS-7 | 11 серпня 2012 | 18 жовтня 2014 | 22 жовтня 2016 | На озброєнні |
«Літл-Рок» | LCS-9 | 27 червня 2013 | 18 липня 2015 | 16 грудня 2017 | На озброєнні |
«Сіу-Сіті» | LCS-11 | 19 лютого 2014 | 30 січня 2016 | 17 листопада 2018 | На озброєнні |
«Вічіта» | LCS-13 | 9 лютого 2015 | 17 вересня 2016 | 12 січня 2019 | На озброєнні |
«Біллінгс» | LCS-15 | 2 листопада 2015 | 1 липня 2017 | 3 серпня 2019 | На озброєнні |
«Індіанаполіс» | LCS-17 | 18 липня 2016 | 18 квітня 2018 | 26 жовтня 2019 | На озброєнні |
«Сент-Луїс» | LCS-19 | 17 травня 2017 | 15 грудня 2018 | 8 серпня 2020 | На озброєнні |
«Міннеаполіс–Сент-Пол» | LCS-21 | 22 лютого 2018 | 15 червня 2019 | Прийняття на озброєння мало відбутись навесні 2021 року, відкладене на невизначений термін через проблеми з трансмісією | |
«Куперстаун» | LCS-23 | 14 серпня 2018 | 19 січня 2020 | Встановлення обладнання | |
«Марінетт» | LCS-25 | 27 березня 2019 | 31 жовтня 2020 | Триває спорудження | |
«Нантакет» | LCS-27 | 9 жовтня 2019 | Триває спорудження | ||
«Белойт» | LCS-29 | 22 липня 2020 | 9 травня 2022 | Спущено на воду | |
«Клівленд» | LCS-31 | Замовлено |
Посилання
- Freedom-class Littoral Combat Ship на navyrecognition.com [ 23 березня 2016 у Wayback Machine.]
Примітки
- (Пресреліз). United States Navy. 29 грудня 2010. Архів оригіналу за 25 вересня 2015. Процитовано 30 жовтня 2015.
- Onley, Dawn. . Government Computer News. Архів оригіналу за 4 березня 2007. Процитовано 23 вересня 2006.
- . Defense Industry Daily. 16 квітня 2007. Архів оригіналу за 2 квітня 2015. Процитовано 14 березня 2015.
- Thomas Newdick (19 січня 2021). . The Drive. Архів оригіналу за 22 січня 2021. Процитовано 29 січня 2021.
- The Associated Press (3 лютого 2021). Navy postpones USS Minneapolis-St. Paul commissioning after design defect discovered. Defense News.
- . Lockheed Martin. 11 жовтня 2007. Архів оригіналу за 20 серпня 2009.
- Sobie, Brendan (24 серпня 2010). . Flightglobal. Reed Business Information. Архів оригіналу за 1 січня 2015. Процитовано 14 березня 2015.
- Jean, Grace V. (2010-09). . National Defense. Архів оригіналу за 1 лютого 2017. Процитовано 14 березня 2015.
- Jones, Meg (5 листопада 2008). . . Архів оригіналу за 8 січня 2009. Процитовано 14 березня 2015.
- Howard, Courtenay E. (1 квітня 2008). USS Freedom demonstrates its power plant can handle vessel’s sensors and electronics. Military & Aerospace Electronics. Процитовано 14 березня 2015.[недоступне посилання з Март 2020]
- . Congressional Budget Office. 28 квітня 2010. Архів оригіналу за 2 квітня 2015. Процитовано 14 березня 2015.
- Freedberg Jr., Sydney J. (10 червня 2014). . Breakingdefense.com. Архів оригіналу за 27 березня 2015. Процитовано 14 березня 2015.
- U.S. Navy announces Littoral Combat Ship program overhaul. оригіналу за 16 вересня 2016. Процитовано 15 вересня 2016.
- Brad Lendon and Ryan Browne. US Navy overhauls troubled littoral combat ship program. CNN. оригіналу за 27 серпня 2017. Процитовано 13 липня 2017.
- Kyle Mizokami (12 лютого 2020). . Popular Mechanics. Архів оригіналу за 17 лютого 2020. Процитовано 17 лютого 2020.
- . Архів оригіналу за 30 жовтня 2020.
- Larter, David B. (24 грудня 2019). . Defense News. Архів оригіналу за 18 листопада 2021. Процитовано 10 червня 2020.
- Gunther, Brad (14 лютого 2020). . NBC15. Архів оригіналу за 11 червня 2020. Процитовано 10 червня 2020.
- . Архів оригіналу за 11 листопада 2020. Процитовано 16 грудня 2020.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з текстом «archived copy» як значення параметру title ()
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Korabel tipu Fridom angl Freedom class littoral combat ship buv zaproponovanij konsorciumom utvorenim Lockheed Martin golovnij pidryadnik i proektuvannya cherez dochirnyu kompaniyu virobnik yak osnovi dlya pobudovi flotu malih bagatocilovih vijskovih korabliv dlya bojovih dij v priberezhnij zoni Shvaleno budivnictvo dvoh korabliv yak konkurenta litoralnim korablyam tipu Independens proponovanim General Dynamics i Austal Peredbachalosya pobuduvati do 55 litoralnih bojovih korabliv ProyektNazva Bojovi korabli priberezhnoyi zoni tipu Fridom Budivniki Marinette Marine San Diyego MejportOperatori VMS SShAU ekspluataciyi 2008 t ch Osnovni harakteristikiVodotonnazhnist 3900 t povna Dovzhina 115 mShirina 17 5 mOsadka 3 9 mPotuzhnist 57 000 k s Dviguni 2 x GTD Rolls Royce MT30 48 000 k s 2 x DD Colt Pielstick 16PA6B 9100 k s Dalnist plavannya 3500 mil 18 vuz Avtonomnist 21 dobaEkipazh 50 osnovnij 15 personal zminnih modulivNavigacijne ta radiolokacijne obladnannya RLS obzoru EADS North America TRS 3D TRS 4D pochinayuchi z LCS 17 Ozbroyennya 1 1 57 mm AU BAE Systems Mk 110 400 2h240 postriliv 4 12 7 mm kulemeta 2 30 mm Mk44 Bushmaster II modul PKR 1 x 21 Mk 49 RIM 116 RAM 24 PKR AGM 114L Hellfire modul PKR Aviacijna grupa 1 MH 60R S Seahawk 2 MQ 8B Fire Scouts abo 1 MQ 8C Fire Scout U Vikipediyi ye statti pro inshi znachennya cogo termina Freedom znachennya Nezvazhayuchi na pochatkovi plani pobuduvati tilki po dva korabli kozhnogo tipu VMS SShA ogolosili pro plani zamoviti do desyati dodatkovih korabliv kozhnogo tipu v cilomu po dvanadcyat korabliv Na 2016 rik p yat korabliv v stroyu she dev yat perebuvayut na stadiyi budivnictva abo dovedennya Planuvannya i budivnictvo Freedom u lyutomu 2013 roku Vidno velikij vertolitnij majdanchik i puskovu ustanovku RAM na angari Proyektuvannya bagatocilovih bojovih korabliv pribrezhnoyi zoni pochalos na pochatku 2000 h rokiv Kontrakt na budivnictvo dvoh pershih korabliv pidpisali z komandoyu Lockheed Martin LCS Lockheed Martin Gibbs amp Cox Marinette Marine Bollinger Shipyards v travni 2004 goda Paralelno yak alternativu kompaniya Austal USA buduvala dva korabli inshogo tipu Golovnij korabl Freedom zaklala v chervni 2005 roku kompaniya Marinette Marine v Marinetti shtat Viskonsin Perevitrata koshtiv pid chas budivnictva Freedom v poyednanni z prognozovanim majbutnim perevitratoyu zmusilo uryad zupiniti proekt v sichni 2007 roku sho v kincevomu rahunku prizvelo 13 kvitnya 2007 roku do skasuvannya budivnictva LCS 3 drugij korabel sporudi Lockheed Martin Piznishe budivnictvo cogo korablya vidnovili Stanom na pochatok 2021 roku prijnyali na ozbroyennya 10 korabliv cogo tipu ishe 5 korabliv perebuvali na etapi budivnictva Prote cherez sistemni problemi v transmisiyi komanduvannya flotu virishilo prizupiniti prijnyattya novih korabliv cogo tipu do rozv yazannya ciyeyi problemi Tak ceremoniya prijnyattya na ozbroyennya USS Minneapolis Saint Paul LCS 21 mala vidbutis navesni 2021 roku prote cherez viyavleni problemi v transmisiyi bula vidkladena na neviznachenij termin KonstrukciyaVertolit MH 60 Seahawk nablizhayetsya do Freedom 2009 rik Dovzhina korpusu stanovit 115 m vodotonnazhnist 3500 t shvidkist dosyagaye 47 vuzliv Konstrukciya vklyuchaye reformovanu nesuchu konstrukciyu dlya zminnih specifichnih dlya riznih misij moduliv polotnu palubu z integrovanoyu sistemoyu zlotu posadki i obslugovuvannya vertolotiv a takozh mozhlivist spusku i pidjomu pilotovanih i bezpilotnih kateriv yak z kormi tak i z borta Lotna paluba v pivtora razi bilshe nizh u standartnogo nadvodnogo korablya i vikoristovuye sistemu Trigon dlya peremishennya vertolotiv v angar i z angara U korablya ye dva sposobi prijomu vantazhiv kormova rampa i prava bichni dveri bilya vaterliniyi Baza dlya ustanovki moduliv maye trivisnij kran dlya peremishennya moduliv i rozmishennya vantazhiv Perednya paluba maye zonu modulnogo zbroyi yake mozhe buti vikoristane dlya vstanovlennya 57 mm garmati abo raketnoyi ustanovki Raketna ustanovka Rolling Airframe vstanovlena nad angarom dlya zahistu na korotkih distanciyah vid litakiv i krilatih raket a u verhnij chastini nadbudovi vstanovleni 12 7 mm kulemeti Korabli takozh priznacheni dlya rozmishennya bezpilotnih kateriv tipu Fleet Osnovnij ekipazh skladayetsya z 40 osib sho z urahuvannyam personalu specifichnogo dlya misiyi i aviagrupi v sumi stanovit blizko 75 osib Avtomatizaciya dozvolyaye skorotiti ekipazh sho znachno znizhuye ekspluatacijni vitrati Pid chas testuvannya golovnogo korablya dva ekipazhi budut zminyuvati odin odnogo cherez chotirimisyachnij period Chotiri 750 kilovatnih dizelnih generatori Fincantieri Isotta Fraschini viroblyayut 3 megavati elektroenergiyi dlya zhivlennya sudnovih sistem Za ocinkoyu byudzhetnogo upravlinnya Kongresu palivo bude stanoviti vid 8 do 18 vidsotkiv zagalnoyi vartosti zhittyevogo ciklu Freedom Zhivuchist LCS oboh tipiv za ocinkoyu VMF ye problemoyu nomer odin todi yak dlya fregativ tipu Oliver Hazard Perry vona bula problemoyu nomer dva Lokhid stverdzhuye sho korabli tipu Freedom bilsh zhivuchi nizh fregati tomu sho vimogi VMS dlya riznih rivniv zhivuchosti buli zmineni z momentu prijnyattya na ozbroyennya fregativ i tomu sho Freredom pobudovanij z visokomicnoyi legkoyi stali yaka ne bula ranishe dostupna Pochinayuchi z LCS 17 korabli tipu Freedom budut osnasheni vijskovo morskim radarom TRS 4D TRS 4D ce radar AFAR pobudovanij Airbus Defence and Space yakij analogichnij nimeckomu vstanovlenomu na fregati tipu F125 z tiyeyu rizniceyu sho LCS matime antennij post sho obertayetsya zamist fiksovanoyi paneli TRS 4D trohkoordinatnij bagatofunkcionalnij vijskovo morskoyi radar sho poyednuye v sobi mehanichne ta elektronne azimutalne skanuvannya yake zabezpechuye pidvishenu chutlivist dlya viyavlennya bilsh dribnih cilej z bilshoyu tochnistyu i bilsh shvidkoyi generaciyeyu trekiv Ce bude pershij radar z AFAR vstanovlenij na korabli VMS SShA Dosvid vikoristannyaNa pochatku veresnya 2016 roku ogolosili sho pershi chotiri korabli programi LCS budut vikoristani yak testovi platformi V yih chislo vhodyat Freedom i Fort Worth U lyutomu 2020 roku ogolosili sho VMF planuye vivesti pershi chotiri korabli LCS zi skladu flotu Z povidomlennya nachalnika morskih operacij Vijskovo morskih sil SShA vid 20 chervnya 2020 roku stalo vidomo sho spisannya maye vidbutisya 31 bereznya 2021 roku Perelik korabliv proyektuNazva Bortovij nomer Zakladeno Spusheno na vodu Prijnyato na ozbroyennya Status Fridom LCS 1 2 chervnya 2005 23 veresnya 2006 8 listopada 2008 Na ozbroyenni v berezni 2021 roku zaplanovano vivedennya zi skladu flotu Fort Vort LCS 3 11 lipnya 2009 7 grudnya 2010 22 veresnya 2012 Na ozbroyenni v berezni 2021 roku zaplanovano vivedennya zi skladu flotu Milvoki LCS 5 27 zhovtnya 2011 18 grudnya 2013 21 listopada 2015 Na ozbroyenni Detrojt LCS 7 11 serpnya 2012 18 zhovtnya 2014 22 zhovtnya 2016 Na ozbroyenni Litl Rok LCS 9 27 chervnya 2013 18 lipnya 2015 16 grudnya 2017 Na ozbroyenni Siu Siti LCS 11 19 lyutogo 2014 30 sichnya 2016 17 listopada 2018 Na ozbroyenni Vichita LCS 13 9 lyutogo 2015 17 veresnya 2016 12 sichnya 2019 Na ozbroyenni Billings LCS 15 2 listopada 2015 1 lipnya 2017 3 serpnya 2019 Na ozbroyenni Indianapolis LCS 17 18 lipnya 2016 18 kvitnya 2018 26 zhovtnya 2019 Na ozbroyenni Sent Luyis LCS 19 17 travnya 2017 15 grudnya 2018 8 serpnya 2020 Na ozbroyenni Minneapolis Sent Pol LCS 21 22 lyutogo 2018 15 chervnya 2019 Prijnyattya na ozbroyennya malo vidbutis navesni 2021 roku vidkladene na neviznachenij termin cherez problemi z transmisiyeyu Kuperstaun LCS 23 14 serpnya 2018 19 sichnya 2020 Vstanovlennya obladnannya Marinett LCS 25 27 bereznya 2019 31 zhovtnya 2020 Trivaye sporudzhennya Nantaket LCS 27 9 zhovtnya 2019 Trivaye sporudzhennya Belojt LCS 29 22 lipnya 2020 9 travnya 2022 Spusheno na vodu Klivlend LCS 31 ZamovlenoPosilannyaFreedom class Littoral Combat Ship na navyrecognition com 23 bereznya 2016 u Wayback Machine Primitki Presreliz United States Navy 29 grudnya 2010 Arhiv originalu za 25 veresnya 2015 Procitovano 30 zhovtnya 2015 Onley Dawn Government Computer News Arhiv originalu za 4 bereznya 2007 Procitovano 23 veresnya 2006 Defense Industry Daily 16 kvitnya 2007 Arhiv originalu za 2 kvitnya 2015 Procitovano 14 bereznya 2015 Thomas Newdick 19 sichnya 2021 The Drive Arhiv originalu za 22 sichnya 2021 Procitovano 29 sichnya 2021 The Associated Press 3 lyutogo 2021 Navy postpones USS Minneapolis St Paul commissioning after design defect discovered Defense News Lockheed Martin 11 zhovtnya 2007 Arhiv originalu za 20 serpnya 2009 Sobie Brendan 24 serpnya 2010 Flightglobal Reed Business Information Arhiv originalu za 1 sichnya 2015 Procitovano 14 bereznya 2015 Jean Grace V 2010 09 National Defense Arhiv originalu za 1 lyutogo 2017 Procitovano 14 bereznya 2015 Jones Meg 5 listopada 2008 Arhiv originalu za 8 sichnya 2009 Procitovano 14 bereznya 2015 Howard Courtenay E 1 kvitnya 2008 USS Freedom demonstrates its power plant can handle vessel s sensors and electronics Military amp Aerospace Electronics Procitovano 14 bereznya 2015 nedostupne posilannya z Mart 2020 Congressional Budget Office 28 kvitnya 2010 Arhiv originalu za 2 kvitnya 2015 Procitovano 14 bereznya 2015 Freedberg Jr Sydney J 10 chervnya 2014 Breakingdefense com Arhiv originalu za 27 bereznya 2015 Procitovano 14 bereznya 2015 U S Navy announces Littoral Combat Ship program overhaul originalu za 16 veresnya 2016 Procitovano 15 veresnya 2016 Brad Lendon and Ryan Browne US Navy overhauls troubled littoral combat ship program CNN originalu za 27 serpnya 2017 Procitovano 13 lipnya 2017 Kyle Mizokami 12 lyutogo 2020 Popular Mechanics Arhiv originalu za 17 lyutogo 2020 Procitovano 17 lyutogo 2020 Arhiv originalu za 30 zhovtnya 2020 Larter David B 24 grudnya 2019 Defense News Arhiv originalu za 18 listopada 2021 Procitovano 10 chervnya 2020 Gunther Brad 14 lyutogo 2020 NBC15 Arhiv originalu za 11 chervnya 2020 Procitovano 10 chervnya 2020 Arhiv originalu za 11 listopada 2020 Procitovano 16 grudnya 2020 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z tekstom archived copy yak znachennya parametru title posilannya