Нянь (кит. «рік» 年), або няньшоу («новорічний звір» 年獸) — мотив у сучасному китайському фольклорі, який роз'яснює святковий гомін у традиції Нового року Східної Азії. Роз'яснення ґрунтується на легенді, яка описує виконання екзорцизму: нянь — це мовби дивовижний та небезпечний звір, який приходить у Новий Рік, але боїться червоного кольору та шуму.
Класичних свідоцтв про існування цієї легенди нема. Згідно епіграфічним дослідженням, ієрогліф 年 зображує зрілий колос та стосується селянського добробуту. Паралельно існують згадки про ритуали «вигнання звіру гоміном» (серед найраніших — 神異經, «Трактат про містичне та дивне», 3 ст. н. е., дин. Цзінь).
У 2016 році легенду популяризував «Пан Нянь» (年兽大作战, англ. Mr. Nian) — анімаційний повнометражний фільм для дітей.
Легенда
Згідно з пізньою легендою, раз на рік на початку китайського Нового року нянь вилазить зі свого сховку, щоб поживитися збіжжям, людьми та тваринами; особливо ж нянь полюбляє їсти дітей. Іноді опис його зовнішності включає тіло собаки з мордою лева. Інші версії приписують йому дуже великий розмір (більший за слона), роги та багато гострих зубів.
Одного разу в село, куди мав прийти нянь, прибув жебрак (варіант — даоський монах), який шукав нічліг. Всі жителі втекли в гори, боячись чудовиська. Лише одна стара жінка, що лишилася в селі, погодилася лишити його наніч у своєму будинку. За це жебрак віддячив, розповівши як прогнати няня. Треба було запалити в будинку ліхтарі та обклеїли житло червоним папером, а на подвір'ї спалити бамбук (під час горіння він голосно тріщить). Стара зробила як порадив гість і нянь, злякавшись, утік. Щоб відсвяткувати перемогу над чудовиськом, люди одягалися в нове і ходили до сусідів, щоб розділити радість. Звістка поширилася, і всі дізналися як захиститися від звіра. Існує версія, що няня приборкав даоський монах Хунцзюнь Лаоцзу, і відтоді їздив верхи на няневі.
Інший варіант легенди пояснює, що няня вигнав великий лев або селяни зробили фігуру лева, якої злякався нянь.
В обрядовості
Китайська назва свята Нового року «гоу нянь» перекладається як «пройти через нянь» або «подолати нянь». «Нянь» тут може розумітися як «рік» або як ім'я чудовиська.
Символічне вигнання няня може виконуватися жителями міст і сіл шляхом прикрашання домівок червоним кольором і запуском феєрверків. На китайський Новий рік також можуть влаштовуватися святкові паради, призначені виганяти злих духів узагалі, і няня з-поміж них.
Легенда про вигнання няня левом відображена в «танцеві лева».
Примітки
- Словник «Шо вень»: 年,穀熟也。
- Flake, Ben (31 січня 2014). It Lurks. The Paris Review (англ.). Процитовано 14 вересня 2023.
- Gillan, Joanna (1 лютого 2022). Chinese New Year 2022 and the Legend of Nian. Ancient Origins Reconstructing the story of humanity's past (англ.). Процитовано 14 вересня 2023.
- Yuan, Haiwang (2006). The magic lotus lantern and other tales from the Han Chinese. World folklore series (вид. 1. publ). Westport, Conn.: Libraries Unlimited. с. 168. ISBN .
- Chinese New Year Story, Legend of Monster Nian. www.travelchinaguide.com. Процитовано 14 вересня 2023.
- Lions, Dragons, and Nian: Animals of the Chinese New Year | NEH-Edsitement. edsitement.neh.gov (англ.). Процитовано 14 вересня 2023.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Nyan kit rik 年 abo nyanshou novorichnij zvir 年獸 motiv u suchasnomu kitajskomu folklori yakij roz yasnyuye svyatkovij gomin u tradiciyi Novogo roku Shidnoyi Aziyi Roz yasnennya gruntuyetsya na legendi yaka opisuye vikonannya ekzorcizmu nyan ce movbi divovizhnij ta nebezpechnij zvir yakij prihodit u Novij Rik ale boyitsya chervonogo koloru ta shumu Klasichnih svidoctv pro isnuvannya ciyeyi legendi nema Zgidno epigrafichnim doslidzhennyam iyeroglif 年 zobrazhuye zrilij kolos ta stosuyetsya selyanskogo dobrobutu Paralelno isnuyut zgadki pro rituali vignannya zviru gominom sered najranishih 神異經 Traktat pro mistichne ta divne 3 st n e din Czin U 2016 roci legendu populyarizuvav Pan Nyan 年兽大作战 angl Mr Nian animacijnij povnometrazhnij film dlya ditej LegendaZgidno z piznoyu legendoyu raz na rik na pochatku kitajskogo Novogo roku nyan vilazit zi svogo shovku shob pozhivitisya zbizhzhyam lyudmi ta tvarinami osoblivo zh nyan polyublyaye yisti ditej Inodi opis jogo zovnishnosti vklyuchaye tilo sobaki z mordoyu leva Inshi versiyi pripisuyut jomu duzhe velikij rozmir bilshij za slona rogi ta bagato gostrih zubiv Odnogo razu v selo kudi mav prijti nyan pribuv zhebrak variant daoskij monah yakij shukav nichlig Vsi zhiteli vtekli v gori boyachis chudoviska Lishe odna stara zhinka sho lishilasya v seli pogodilasya lishiti jogo nanich u svoyemu budinku Za ce zhebrak viddyachiv rozpovivshi yak prognati nyanya Treba bulo zapaliti v budinku lihtari ta obkleyili zhitlo chervonim paperom a na podvir yi spaliti bambuk pid chas gorinnya vin golosno trishit Stara zrobila yak poradiv gist i nyan zlyakavshis utik Shob vidsvyatkuvati peremogu nad chudoviskom lyudi odyagalisya v nove i hodili do susidiv shob rozdiliti radist Zvistka poshirilasya i vsi diznalisya yak zahistitisya vid zvira Isnuye versiya sho nyanya priborkav daoskij monah Hunczyun Laoczu i vidtodi yizdiv verhi na nyanevi Inshij variant legendi poyasnyuye sho nyanya vignav velikij lev abo selyani zrobili figuru leva yakoyi zlyakavsya nyan V obryadovostiKitajska nazva svyata Novogo roku gou nyan perekladayetsya yak projti cherez nyan abo podolati nyan Nyan tut mozhe rozumitisya yak rik abo yak im ya chudoviska Simvolichne vignannya nyanya mozhe vikonuvatisya zhitelyami mist i sil shlyahom prikrashannya domivok chervonim kolorom i zapuskom feyerverkiv Na kitajskij Novij rik takozh mozhut vlashtovuvatisya svyatkovi paradi priznacheni viganyati zlih duhiv uzagali i nyanya z pomizh nih Legenda pro vignannya nyanya levom vidobrazhena v tancevi leva PrimitkiSlovnik Sho ven 年 穀熟也 Flake Ben 31 sichnya 2014 It Lurks The Paris Review angl Procitovano 14 veresnya 2023 Gillan Joanna 1 lyutogo 2022 Chinese New Year 2022 and the Legend of Nian Ancient Origins Reconstructing the story of humanity s past angl Procitovano 14 veresnya 2023 Yuan Haiwang 2006 The magic lotus lantern and other tales from the Han Chinese World folklore series vid 1 publ Westport Conn Libraries Unlimited s 168 ISBN 978 1 59158 294 6 Chinese New Year Story Legend of Monster Nian www travelchinaguide com Procitovano 14 veresnya 2023 Lions Dragons and Nian Animals of the Chinese New Year NEH Edsitement edsitement neh gov angl Procitovano 14 veresnya 2023