Мухаммед Надір-шах (пушту محمد نادر شاه) — король Афганістану.
Мухаммед Надір-шах пушту محمد نادر شاه | |||
| |||
---|---|---|---|
16 жовтня 1929 — 8 листопада 1933 року | |||
Попередник: | Бачаї Сакао | ||
Спадкоємець: | Мухаммед Захір-шах | ||
Народження: | 9 квітня 1883 Дехрадун, Індія | ||
Смерть: | 8 листопада 1933 (50 років) Кабул, Афганістан | ||
Поховання: | Кабул | ||
Національність: | Пуштун | ||
Країна: | Афганістан | ||
Релігія: | Іслам сунітського спрямування | ||
Рід: | Баракзай | ||
Батько: | |||
Мати: | Шараф Султана Хукумат-бегум | ||
Шлюб: | d | ||
Діти: | Мухаммед Захір-шах | ||
Медіафайли у Вікісховищі |
Біографія
Мухаммед Надір народився 9 квітня 1883 року в індійському Дехрадуні. Представник роду Баракзай племені Мохаммадзай: його прадідом за батьком був султан Мухаммед-Хан Телаї, брат Дост Мухаммеда.
Мухаммед Надір-хан вперше потрапив в Афганістан у віці 18 років, коли британці та Абдуррахман дозволили його діду Яхья-хану повернутись із вигнання. Мухаммед Надір-хан став генералом Аманулли-хана й командував афганськими силами під час третьої англо-афганської війни. По війні Мухаммед Надір-хан став міністром оборони й послом Афганістану у Франції.
Невдовзі після початку повстання Бачаї Сакао Мухаммед Надір вирушив у вигнання через незгоду з політикою падишаха Аманулли. Коли Бачаї Сакао скинув Амануллу й захопив владу, Мухаммед Надір перебрався в Індію. Тут він заручився військовою підтримкою англійців, після чого повернувся до Афганістану. Поставши на чолі пуштунських племен Східної провінції, 13 жовтня 1929 року він захопив Кабул, а 15 жовтня був проголошений королем під ім'ям «Надір-шах». Бачаї Сакао було невдовзі схоплено і страчено.
Жорстоко розправившись з опозицією, яка підтримувала Амануллу, Надір створив нові структури державної влади. Уряд був сформований в основному з його родичів та найближчих соратників. У жовтні 1931 року була прийнята нова конституція. Надір-шах зробив великі поступки племенам, які підтримали його у боротьбі за владу: єдиним надпарламентським органом, який отримав право вносити поправки до Конституції, стала Лоя джирга (Рада племен).
У галузі зовнішньої політики було проголошено курс на нейтралітет і розвиток рівноправних відносин з усіма країнами, однак насправді режим Надір-шаха дотримувався чіткої орієнтації на Велику Британію. Тим не менше, потребуючи підтримки своєї незалежності з боку СРСР, у 1930 році афганськими військами були витіснені з території країни басмацькі банди Ібрагім-бека, що здійснювали розбійні напади на радянську територію. 24 червня 1931 року в Кабулі було підписано радянсько-афганську угоду про нейтралітет і взаємний ненапад терміном на п'ять років з автоматичним щорічним продовженням.
Надір-шах поставив політичне життя країни під жорсткий контроль, що виключав появу опозиції. Здійснена у 1932 році страта членів впливової родини Чархі, соратників еміра Аманулли, призвела до загального невдоволення режимом. За умов, коли політична опозиція була розбита, невдоволення режимом набіло форми індивідуального терору: у червні 1933 року в Берліні був убитий брат Надіра, посол Афганістану в Німеччині Мухаммед Азіз-хан. Слідом за цим стався замах на британського посла в Кабулі.
8 листопада 1933 року під час урочистої церемонії в ліцеї «Неджат» Мухаммед Надір-шах був застрелений учнем ліцею Абдул Халік Хазаром. Останнього було негайно заарештовано й засуджено до смертної кари через четвертування, його найближчі родичі (включаючи батька й дядька) — повішені.
Джерела
- «История Востока» (у 6 томах). Т.V «Восток в новейшее время (1914 — 1945 гг.)», — Москва: видавнича фірма «Восточная литература» РАН, 2006.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Muhammed Nadir shah pushtu محمد نادر شاه korol Afganistanu Muhammed Nadir shah pushtu محمد نادر شاه Muhammed Nadir shahPrapor 4 j Korol Afganistanu16 zhovtnya 1929 8 listopada 1933 rokuPoperednik Bachayi SakaoSpadkoyemec Muhammed Zahir shah Narodzhennya 9 kvitnya 1883 1883 04 09 Dehradun IndiyaSmert 8 listopada 1933 1933 11 08 50 rokiv Kabul AfganistanPohovannya KabulNacionalnist PushtunKrayina AfganistanReligiya Islam sunitskogo spryamuvannyaRid BarakzajBatko Mati Sharaf Sultana Hukumat begumShlyub dDiti Muhammed Zahir shah Mediafajli b u VikishovishiBiografiyaMuhammed Nadir narodivsya 9 kvitnya 1883 roku v indijskomu Dehraduni Predstavnik rodu Barakzaj plemeni Mohammadzaj jogo pradidom za batkom buv sultan Muhammed Han Telayi brat Dost Muhammeda Muhammed Nadir han vpershe potrapiv v Afganistan u vici 18 rokiv koli britanci ta Abdurrahman dozvolili jogo didu Yahya hanu povernutis iz vignannya Muhammed Nadir han stav generalom Amanulli hana j komanduvav afganskimi silami pid chas tretoyi anglo afganskoyi vijni Po vijni Muhammed Nadir han stav ministrom oboroni j poslom Afganistanu u Franciyi Nevdovzi pislya pochatku povstannya Bachayi Sakao Muhammed Nadir virushiv u vignannya cherez nezgodu z politikoyu padishaha Amanulli Koli Bachayi Sakao skinuv Amanullu j zahopiv vladu Muhammed Nadir perebravsya v Indiyu Tut vin zaruchivsya vijskovoyu pidtrimkoyu anglijciv pislya chogo povernuvsya do Afganistanu Postavshi na choli pushtunskih plemen Shidnoyi provinciyi 13 zhovtnya 1929 roku vin zahopiv Kabul a 15 zhovtnya buv progoloshenij korolem pid im yam Nadir shah Bachayi Sakao bulo nevdovzi shopleno i stracheno Zhorstoko rozpravivshis z opoziciyeyu yaka pidtrimuvala Amanullu Nadir stvoriv novi strukturi derzhavnoyi vladi Uryad buv sformovanij v osnovnomu z jogo rodichiv ta najblizhchih soratnikiv U zhovtni 1931 roku bula prijnyata nova konstituciya Nadir shah zrobiv veliki postupki plemenam yaki pidtrimali jogo u borotbi za vladu yedinim nadparlamentskim organom yakij otrimav pravo vnositi popravki do Konstituciyi stala Loya dzhirga Rada plemen U galuzi zovnishnoyi politiki bulo progolosheno kurs na nejtralitet i rozvitok rivnopravnih vidnosin z usima krayinami odnak naspravdi rezhim Nadir shaha dotrimuvavsya chitkoyi oriyentaciyi na Veliku Britaniyu Tim ne menshe potrebuyuchi pidtrimki svoyeyi nezalezhnosti z boku SRSR u 1930 roci afganskimi vijskami buli vitisneni z teritoriyi krayini basmacki bandi Ibragim beka sho zdijsnyuvali rozbijni napadi na radyansku teritoriyu 24 chervnya 1931 roku v Kabuli bulo pidpisano radyansko afgansku ugodu pro nejtralitet i vzayemnij nenapad terminom na p yat rokiv z avtomatichnim shorichnim prodovzhennyam Nadir shah postaviv politichne zhittya krayini pid zhorstkij kontrol sho viklyuchav poyavu opoziciyi Zdijsnena u 1932 roci strata chleniv vplivovoyi rodini Charhi soratnikiv emira Amanulli prizvela do zagalnogo nevdovolennya rezhimom Za umov koli politichna opoziciya bula rozbita nevdovolennya rezhimom nabilo formi individualnogo teroru u chervni 1933 roku v Berlini buv ubitij brat Nadira posol Afganistanu v Nimechchini Muhammed Aziz han Slidom za cim stavsya zamah na britanskogo posla v Kabuli 8 listopada 1933 roku pid chas urochistoyi ceremoniyi v liceyi Nedzhat Muhammed Nadir shah buv zastrelenij uchnem liceyu Abdul Halik Hazarom Ostannogo bulo negajno zaareshtovano j zasudzheno do smertnoyi kari cherez chetvertuvannya jogo najblizhchi rodichi vklyuchayuchi batka j dyadka povisheni Dzherela Istoriya Vostoka u 6 tomah T V Vostok v novejshee vremya 1914 1945 gg Moskva vidavnicha firma Vostochnaya literatura RAN 2006 ISBN 5 02 018500 9