Лукаш Голембіовський (пол. Łukasz Gołębiowski; 13 жовтня 1773, [be-x-old] (нині — Берестейська область, Білорусь) — 7 січня 1849, Казімерувка, Ґміна Тишовце) — один з перших польських етнографів, учасник повстання під проводом Костюшка, історик, бібліотекар, перекладач, мемуарист, член Варшавського товариства друзів науки.
Лукаш Голембіовський | |
---|---|
пол. Łukasz Gołębiowski | |
Народився | 13 жовтня 1773 [be-x-old] |
Помер | 7 січня 1849 (75 років) Казімерувка Ґміна Тишовце |
Країна | Російська імперія Річ Посполита |
Національність | поляк |
Діяльність | етнограф, історик, бібліотекар, перекладач, мемуарист |
Галузь | історія |
Знання мов | польська[1] |
Членство | Варшавське товариство друзів науки |
|
Біографія
Народився в [be-x-old], що неподалік від Пінська. Батько — Йосип Голембіовський, земний орендар, мати — Барбара. Навчався в школі піарів у Дубровиці. Завдяки дружбі з Алоїзом Фелінським у 1791 році Лукаш був прийнятий на посаду клерка в комісара казначейства Т. Чацького. У 1792 році він переїхав зі своїм роботодавцем до Щекоцин, де збиралися бібліотечні фонди. Під час повстання Костюшка, як офіцер 2-го полку піхоти, брав активну участь, зокрема, у [pl]. У 1803 році одружився з Жозефою Палуска (пом. 1844). З 1818 був активним членом Товариства друзів наук (з 1823 був секретар товариства), а через п'ять років — після переїзду до Варшави — організації Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych. У 1825 році йому було доручено завдання організувати каталог колекції Товариства. Крім того, в цей період він працював у Комітеті релігії та народної освіти. Два роки по тому (1827) став професором літератури в недавно відкритому педагогічному інституті.
Наукова діяльність
Основні роботи
- Przedmowa do rejestru Biblioteki Poryckiej, powst. 1814, (згідно з Польським біографічним словником)
- «O dziejopisach polskich, ich duchu, zaletach i wadach», Pamiętnikarz Umiejętności, Sztuk i Nauk 1825; wyd. osobne: brak miejsca wydania 1825; wyd. następne: Warszawa 1826; fragmenty przedr. M. H. Serejski w: Historycy o historii…, Warszawa 1963
- «Opisanie historyczno-statystyczne miasta Warszawy», Nowy kalendarzyk polityczny na r. 1826, Warszawa 1826; wyd. 2 poprawione i rozszerzone Warszawa 1827
- Wiadomości z historii polskiej dla pensji i szkół płci żeńskiej zastosowane, Warszawa 1827; wyd. 2 rozszerzone Warszawa 1830
- Lud polski, jego zwyczaje i zabobony, Warszawa 1830 online; wyd. następne: t. 1-2, Lwów 1884
- Ubiory w Polsce od najdawniejszych czasów aż do chwil obecnych, sposobem dykcjonarza ułożone i opisane, drukiem A. Gałęzowskiego i Komp., Warszawa 1830, online; wyd. następne: Kraków 1861
- Domy i dwory, przy tym opisanie apteczki, kuchni, stołów, uczt, biesiad, trunków i pijatyki; łóżek, pościeli, ogrodów, powozów i koni; błaznów, karłów, wszelkich zwyczajów dworskich i różnych obyczajowych szczegółów, Warszawa 1830; wyd. następne: Lwów 1884
- Spis rzeczy zawartych w 4 tomach opisujących zwyczaje i obyczaje Polaków, Warszawa 1830
- Gry i zabawy różnych stanów w kraju całym lub w niektórych tylko prowincjach, Warszawa 1831
- Gabinet medalów polskich oraz tych, które się dziejów polskich tyczą, począwszy od najdawniejszych, aż do końca panowania Jana III (1513—1696), t. 1-2, Poznań 1841; t. 3: Gabinet medalów polskich oraz tych, które się dziejów polskich tyczą, począwszy od wstąpienia na tron Augusta II, aż do zgonu syna jego Augusta III (1697—1763), Poznań 1841; t. 4: Gabinet medalów polskich oraz tych, które się dziejów polskich tyczą z czasów panowania Stanisława Augusta, wyd. E. Raczyński, Wrocław 1843; rękopis: t. 1-3, Ossolineum, sygn. 9841/I, (autorstwo t. 3 sporne; Estreicher i Finkel przypisują je J. Albertrandiemu); przekł. francuski t. 1-2: Le Médaillier de Pologne ou Collection… traduit du polonais par MM, t. 1-2, Berlin 1845
- «O marynarce polskiej», Przegląd Naukowy 1843; wyd. osobne: Warszawa 1843
- Dzieje Polski za Władysława Jagiełły i Władysława III, t. 1-3, Warszawa 1846—1848, (t. 3: Dzieje Polski za panowania Jagiellonów)
- Dzieje wojskowości polskiej (niewydane)
- «Pamiętnik», wyd. S. Gołębiowski: Pamiętnik o życiu Łukasza Gołębiowskiego wydany przez jego syna, Warszawa 1852
- «O ceramice krajowej», Biblioteka Warszawska 1877, t. 3 i odb.
Багато з робіт дослідника було опубліковано в журналах: Przyjaciel Ludu (1843), Rocznik Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1825, t. 17-18), Rozrywki dla Dzieci (1824), Zbieracz Literatury i Polityki (tu: «O historykach polskich w ogóle», 1838, t. 3).
Переклади
- J. J. Barthélemy: Karita i Polidor, Warszawa 1804
- J. J. Barthélemy: Podróże młodego Anacharsysa do Grecji, t. 1-7, Wilno 1819—1826
- A. Ferguson: Dzieje schyłku i upadku Rzeczypospolitej Rzymskiej, niewydane; informacja: Estreicher II (1874) 57.
- E. Gibbon: Dzieje Cesarstwa Rzymskiego, niewydane; informacja: Estreicher II (1874) 57.
- O wychowaniu, przekł. z francuskiego, rękopis: Biblioteka Narodowa (Archiwum Wilanowskie, sygn. 148)
- Krótki zbiór dziejów Grecji. Z francuskiego przełożony przez…, niewydany, autograf: Ossolineum, sygn. 5364/III.
Листи
- Korespondencja z J. Zawadzkim z roku 1819 i 1824, wyd. T. Turkowski w: Materiały do dziejów literatury i oświaty na Litwie i Rusi, t. 2, Wilno 1937, s. 65-69, 244.
- Do F. Siarczyńskiego z roku 1821, rękopis: Ossolineum, sygn. 507/2 II.
- List z Puław z 25 marca 1823, autograf: Ossolineum, sygn. 921/3 II.
- Do M. Wiszniewskiego 3 listy z lat 1841—1843, Kronika Rodzinna 1886
- Do W. Oleszczyńskiego, wyd. A. Kraushar: Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk, t. 7, Warszawa 1905
- Do L. Kropińskiego z 18 kwietnia 1842, wyd. J. Cybertowicz, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Poznańskiego, nr 45, Biblioteka 1963, zeszyt 3
- Listy w korespondencji F. Skarbka z lat 1828—1874, rękopis: Ossolineum, sygn. 5539/III.
- Od F. Zabłockiego, Pamiętnik Literacki, rocznik 25 (1928), s. 610.
- Od A. Felińskiego 4 list z lat: 1809, 1811, 1819 i bez daty; rękopis: Ossolineum, sygn. 2097/I k. 65v.-67; list z roku 1809 wyd. T. Wierzbowski w: Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego, t. 2, Warszawa 1904
- Od A. Czarnockiego 15 listów z lat 1815—1822, rękopis: Archiwum Główne Akt Dawnych (Archiwum TPN, sygn. 86)
- Od A. Czarnockiego 10 listów z lat 1818—1820, Pamiętnik Umiejętności Moralnych i Literatury 1830, t. 4, s. 211—231; przedr. w: A. Czarnocki O Słowiańszczyźnie przed chrześcijaństwem, Kraków 1835
- Od A. Czarnockiego z 4 października 1823, rękopis: Gosudarstwiennyj Arch. w Moskwie (rozriad XII, d. 277, k. 60-61), fotokopia w Bibliotece Jagiellońskiej
- Od K. Brodzińskiego z 7 lipca 1828, rękopis: Ossolineum, sygn. 6424/II.
- Od K. Brodzińskiego 4 listy z roku 1833 i 1835; od L. Kropińskiego z roku 1842; od K. Tanskiej-Hoffmanowej, wyd. S. Gołębiowski: Pamiętnik o życiu Ł. Gołębiowskiego, Warszawa 1852.
Рукописи знаходяться в державних архівах Варшави (Збірники Коротиського, XI 99).
Примітки
- Czech National Authority Database
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom III, str. 921. nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880-1914. (пол.)
- T. 4: Oświecenie. Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. 1966. с. 478. (пол.)
Джерела
- Encyklopedia PWN (пол.)
- Popularna Encyklopedia Powszechna, Wyd. Fogra (пол.)
- T. 4: Oświecenie. Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. 1966. с. 478-480. (пол.)
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
U Vikipediyi ye statti pro inshih lyudej iz prizvishem Golembiovskij Lukash Golembiovskij pol Lukasz Golebiowski 13 zhovtnya 1773 be x old nini Berestejska oblast Bilorus 7 sichnya 1849 Kazimeruvka Gmina Tishovce odin z pershih polskih etnografiv uchasnik povstannya pid provodom Kostyushka istorik bibliotekar perekladach memuarist chlen Varshavskogo tovaristva druziv nauki Lukash Golembiovskijpol Lukasz GolebiowskiNarodivsya13 zhovtnya 1773 1773 10 13 be x old Pomer7 sichnya 1849 1849 01 07 75 rokiv Kazimeruvka Gmina TishovceKrayina Rosijska imperiya Rich PospolitaNacionalnistpolyakDiyalnistetnograf istorik bibliotekar perekladach memuaristGaluzistoriyaZnannya movpolska 1 ChlenstvoVarshavske tovaristvo druziv naukiRoboti u Vikidzherelah Mediafajli u VikishovishiBiografiyaNarodivsya v be x old sho nepodalik vid Pinska Batko Josip Golembiovskij zemnij orendar mati Barbara Navchavsya v shkoli piariv u Dubrovici Zavdyaki druzhbi z Aloyizom Felinskim u 1791 roci Lukash buv prijnyatij na posadu klerka v komisara kaznachejstva T Chackogo U 1792 roci vin pereyihav zi svoyim robotodavcem do Shekocin de zbiralisya bibliotechni fondi Pid chas povstannya Kostyushka yak oficer 2 go polku pihoti brav aktivnu uchast zokrema u pl U 1803 roci odruzhivsya z Zhozefoyu Paluska pom 1844 Z 1818 buv aktivnim chlenom Tovaristva druziv nauk z 1823 buv sekretar tovaristva a cherez p yat rokiv pislya pereyizdu do Varshavi organizaciyi Towarzystwo do Ksiag Elementarnych U 1825 roci jomu bulo dorucheno zavdannya organizuvati katalog kolekciyi Tovaristva Krim togo v cej period vin pracyuvav u Komiteti religiyi ta narodnoyi osviti Dva roki po tomu 1827 stav profesorom literaturi v nedavno vidkritomu pedagogichnomu instituti Naukova diyalnistOsnovni roboti Przedmowa do rejestru Biblioteki Poryckiej powst 1814 zgidno z Polskim biografichnim slovnikom O dziejopisach polskich ich duchu zaletach i wadach Pamietnikarz Umiejetnosci Sztuk i Nauk 1825 wyd osobne brak miejsca wydania 1825 wyd nastepne Warszawa 1826 fragmenty przedr M H Serejski w Historycy o historii Warszawa 1963 Opisanie historyczno statystyczne miasta Warszawy Nowy kalendarzyk polityczny na r 1826 Warszawa 1826 wyd 2 poprawione i rozszerzone Warszawa 1827 Wiadomosci z historii polskiej dla pensji i szkol plci zenskiej zastosowane Warszawa 1827 wyd 2 rozszerzone Warszawa 1830 Lud polski jego zwyczaje i zabobony Warszawa 1830 online wyd nastepne t 1 2 Lwow 1884 Ubiory w Polsce od najdawniejszych czasow az do chwil obecnych sposobem dykcjonarza ulozone i opisane drukiem A Galezowskiego i Komp Warszawa 1830 online wyd nastepne Krakow 1861 Domy i dwory przy tym opisanie apteczki kuchni stolow uczt biesiad trunkow i pijatyki lozek poscieli ogrodow powozow i koni blaznow karlow wszelkich zwyczajow dworskich i roznych obyczajowych szczegolow Warszawa 1830 wyd nastepne Lwow 1884 Spis rzeczy zawartych w 4 tomach opisujacych zwyczaje i obyczaje Polakow Warszawa 1830 Gry i zabawy roznych stanow w kraju calym lub w niektorych tylko prowincjach Warszawa 1831 Gabinet medalow polskich oraz tych ktore sie dziejow polskich tycza poczawszy od najdawniejszych az do konca panowania Jana III 1513 1696 t 1 2 Poznan 1841 t 3 Gabinet medalow polskich oraz tych ktore sie dziejow polskich tycza poczawszy od wstapienia na tron Augusta II az do zgonu syna jego Augusta III 1697 1763 Poznan 1841 t 4 Gabinet medalow polskich oraz tych ktore sie dziejow polskich tycza z czasow panowania Stanislawa Augusta wyd E Raczynski Wroclaw 1843 rekopis t 1 3 Ossolineum sygn 9841 I autorstwo t 3 sporne Estreicher i Finkel przypisuja je J Albertrandiemu przekl francuski t 1 2 Le Medaillier de Pologne ou Collection traduit du polonais par MM t 1 2 Berlin 1845 O marynarce polskiej Przeglad Naukowy 1843 wyd osobne Warszawa 1843 Dzieje Polski za Wladyslawa Jagielly i Wladyslawa III t 1 3 Warszawa 1846 1848 t 3 Dzieje Polski za panowania Jagiellonow Dzieje wojskowosci polskiej niewydane Pamietnik wyd S Golebiowski Pamietnik o zyciu Lukasza Golebiowskiego wydany przez jego syna Warszawa 1852 O ceramice krajowej Biblioteka Warszawska 1877 t 3 i odb Bagato z robit doslidnika bulo opublikovano v zhurnalah Przyjaciel Ludu 1843 Rocznik Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciol Nauk 1825 t 17 18 Rozrywki dla Dzieci 1824 Zbieracz Literatury i Polityki tu O historykach polskich w ogole 1838 t 3 Perekladi J J Barthelemy Karita i Polidor Warszawa 1804 J J Barthelemy Podroze mlodego Anacharsysa do Grecji t 1 7 Wilno 1819 1826 A Ferguson Dzieje schylku i upadku Rzeczypospolitej Rzymskiej niewydane informacja Estreicher II 1874 57 E Gibbon Dzieje Cesarstwa Rzymskiego niewydane informacja Estreicher II 1874 57 O wychowaniu przekl z francuskiego rekopis Biblioteka Narodowa Archiwum Wilanowskie sygn 148 Krotki zbior dziejow Grecji Z francuskiego przelozony przez niewydany autograf Ossolineum sygn 5364 III Listi Korespondencja z J Zawadzkim z roku 1819 i 1824 wyd T Turkowski w Materialy do dziejow literatury i oswiaty na Litwie i Rusi t 2 Wilno 1937 s 65 69 244 Do F Siarczynskiego z roku 1821 rekopis Ossolineum sygn 507 2 II List z Pulaw z 25 marca 1823 autograf Ossolineum sygn 921 3 II Do M Wiszniewskiego 3 listy z lat 1841 1843 Kronika Rodzinna 1886 Do W Oleszczynskiego wyd A Kraushar Towarzystwo Warszawskie Przyjaciol Nauk t 7 Warszawa 1905 Do L Kropinskiego z 18 kwietnia 1842 wyd J Cybertowicz Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Poznanskiego nr 45 Biblioteka 1963 zeszyt 3 Listy w korespondencji F Skarbka z lat 1828 1874 rekopis Ossolineum sygn 5539 III Od F Zablockiego Pamietnik Literacki rocznik 25 1928 s 610 Od A Felinskiego 4 list z lat 1809 1811 1819 i bez daty rekopis Ossolineum sygn 2097 I k 65v 67 list z roku 1809 wyd T Wierzbowski w Materialy do dziejow pismiennictwa polskiego t 2 Warszawa 1904 Od A Czarnockiego 15 listow z lat 1815 1822 rekopis Archiwum Glowne Akt Dawnych Archiwum TPN sygn 86 Od A Czarnockiego 10 listow z lat 1818 1820 Pamietnik Umiejetnosci Moralnych i Literatury 1830 t 4 s 211 231 przedr w A Czarnocki O Slowianszczyznie przed chrzescijanstwem Krakow 1835 Od A Czarnockiego z 4 pazdziernika 1823 rekopis Gosudarstwiennyj Arch w Moskwie rozriad XII d 277 k 60 61 fotokopia w Bibliotece Jagiellonskiej Od K Brodzinskiego z 7 lipca 1828 rekopis Ossolineum sygn 6424 II Od K Brodzinskiego 4 listy z roku 1833 i 1835 od L Kropinskiego z roku 1842 od K Tanskiej Hoffmanowej wyd S Golebiowski Pamietnik o zyciu L Golebiowskiego Warszawa 1852 Rukopisi znahodyatsya v derzhavnih arhivah Varshavi Zbirniki Korotiskogo XI 99 PrimitkiCzech National Authority Database d Track Q13550863 Slownik geograficzny Krolestwa Polskiego i innych krajow slowianskich Tom III str 921 nakl Filipa Sulimierskiego i Wladyslawa Walewskiego 1880 1914 pol T 4 Oswiecenie Bibliografia Literatury Polskiej Nowy Korbut Warszawa Panstwowy Instytut Wydawniczy 1966 s 478 pol DzherelaEncyklopedia PWN pol Popularna Encyklopedia Powszechna Wyd Fogra pol T 4 Oswiecenie Bibliografia Literatury Polskiej Nowy Korbut Warszawa Panstwowy Instytut Wydawniczy 1966 s 478 480 pol