Плече обкату (англ. Scrub Radius) — це відстань по прямій між точкою, в якій вісь повороту колеса перетинається з дорожнім полотном, і центром плями контакту колеса і дороги (в ненавантаженому стані автомобіля). При повороті колесо «обкатується» навколо осі свого повороту з цього радіусу.
Види плеча обкату
Воно може бути нульовим, позитивним і негативним (всі три випадки показано на ілюстрації).
Протягом десятиліть на більшості автомобілів використовувалися порівняно великі позитивні значення плеча обкату. Це дозволяло зменшити зусилля на рульовому колесі при паркуванні (бо колесо котиться при повороті керма, а не просто проверталось на місці, як при нульовому плечі обкату) і звільнити місце в підкапотному просторі внаслідок виносу коліс «назовні».
Проте з часом стало ясно, що позитивне плече обкату може бути небезпечним — наприклад, при відмові гальм одного боку, проколі однією з шин або порушенні регулювання, кермо починає сильно «рватися з рук». Цей же ефект спостерігається при великому позитивному плечі обкату і при проїзді будь-якої нерівності на дорозі, але плече все ж робили досить малим, щоб при нормальному водінні воно залишалося малопомітним.
Тому починаючи з 70 —80-х років, у міру збільшення швидкостей руху автомобілів і з розповсюдженням підвіски типу «Макферсон», що допускає це з технічного боку, стали з'являтися автомобілі з нульовим або навіть від'ємним плечем обкату. Це дозволяє мінімізувати описані вище небезпечні ефекти.
Наприклад, на «класичних» моделях ВАЗ плече обкату було позитивним, а на передньопривідному сімействі — стало вже негативним.
Плече обкату визначається не тільки конструкцією підвіски, а й параметрами коліс. Тому при підборі незаводських «дисків» (за прийнятою в технічній літературі термінології ця частина іменується «колесо» і складається з центральної частини — диска і зовнішньої, на яку садиться шина, — обода) для автомобіля слід дотримуватися зазначених заводом-виробником допустимих параметрів, особливо — виліт, оскільки при встановленні коліс з неправильно підібраним вильотом плече обкату може сильно змінитися, що вельми істотно позначається на керованості і безпеці автомобіля, а також на довговічності його деталей.
Наприклад, при установці коліс з нульовим або від'ємним вильотом, при передбаченій заводом-виробником позитивній (наприклад, занадто широкій) площині обертання колеса, зсувається назовні від незмінної при цьому осі повороту колеса, і плече обкату може набути великих позитивних значень, кермо почне «рватися» з рук на кожній нерівності дороги, зусилля на ньому при паркуванні перевищує всі допустимі величини, а знос маточинних вальниць істотно збільшується.
Див. також
Література
- Reimpell, Jornsen; Helmut Stoll, Jurgen W. Betzler. The Automotive Chassis Engineering Principles. SAE International. ISBN .
Це незавершена стаття з технології. Ви можете проєкту, виправивши або дописавши її. |
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Pleche obkatu angl Scrub Radius ce vidstan po pryamij mizh tochkoyu v yakij vis povorotu kolesa peretinayetsya z dorozhnim polotnom i centrom plyami kontaktu kolesa i dorogi v nenavantazhenomu stani avtomobilya Pri povoroti koleso obkatuyetsya navkolo osi svogo povorotu z cogo radiusu Rizni varianti plecha obkatu Nulove zverhu pozitivne v centri negativne znizu Vidi plecha obkatuVono mozhe buti nulovim pozitivnim i negativnim vsi tri vipadki pokazano na ilyustraciyi Protyagom desyatilit na bilshosti avtomobiliv vikoristovuvalisya porivnyano veliki pozitivni znachennya plecha obkatu Ce dozvolyalo zmenshiti zusillya na rulovomu kolesi pri parkuvanni bo koleso kotitsya pri povoroti kerma a ne prosto provertalos na misci yak pri nulovomu plechi obkatu i zvilniti misce v pidkapotnomu prostori vnaslidok vinosu kolis nazovni Prote z chasom stalo yasno sho pozitivne pleche obkatu mozhe buti nebezpechnim napriklad pri vidmovi galm odnogo boku prokoli odniyeyu z shin abo porushenni regulyuvannya kermo pochinaye silno rvatisya z ruk Cej zhe efekt sposterigayetsya pri velikomu pozitivnomu plechi obkatu i pri proyizdi bud yakoyi nerivnosti na dorozi ale pleche vse zh robili dosit malim shob pri normalnomu vodinni vono zalishalosya malopomitnim Tomu pochinayuchi z 70 80 h rokiv u miru zbilshennya shvidkostej ruhu avtomobiliv i z rozpovsyudzhennyam pidviski tipu Makferson sho dopuskaye ce z tehnichnogo boku stali z yavlyatisya avtomobili z nulovim abo navit vid yemnim plechem obkatu Ce dozvolyaye minimizuvati opisani vishe nebezpechni efekti Napriklad na klasichnih modelyah VAZ pleche obkatu bulo pozitivnim a na perednoprividnomu simejstvi stalo vzhe negativnim Pleche obkatu viznachayetsya ne tilki konstrukciyeyu pidviski a j parametrami kolis Tomu pri pidbori nezavodskih diskiv za prijnyatoyu v tehnichnij literaturi terminologiyi cya chastina imenuyetsya koleso i skladayetsya z centralnoyi chastini diska i zovnishnoyi na yaku saditsya shina oboda dlya avtomobilya slid dotrimuvatisya zaznachenih zavodom virobnikom dopustimih parametriv osoblivo vilit oskilki pri vstanovlenni kolis z nepravilno pidibranim vilotom pleche obkatu mozhe silno zminitisya sho velmi istotno poznachayetsya na kerovanosti i bezpeci avtomobilya a takozh na dovgovichnosti jogo detalej Napriklad pri ustanovci kolis z nulovim abo vid yemnim vilotom pri peredbachenij zavodom virobnikom pozitivnij napriklad zanadto shirokij ploshini obertannya kolesa zsuvayetsya nazovni vid nezminnoyi pri comu osi povorotu kolesa i pleche obkatu mozhe nabuti velikih pozitivnih znachen kermo pochne rvatisya z ruk na kozhnij nerivnosti dorogi zusillya na nomu pri parkuvanni perevishuye vsi dopustimi velichini a znos matochinnih valnic istotno zbilshuyetsya Div takozhPidviska avtomobilya Sistema kermuvannyaLiteraturaReimpell Jornsen Helmut Stoll Jurgen W Betzler The Automotive Chassis Engineering Principles SAE International ISBN 978 0 7680 0657 5 Ce nezavershena stattya z tehnologiyi Vi mozhete dopomogti proyektu vipravivshi abo dopisavshi yiyi