Ця стаття містить , але походження тверджень у ній через практично повну відсутність . (20 червня 2023) |
Кеч (англ. ketch) — тип двощоглового вітрильного судна. Торгові судна аналогічної конструкції називалися . Кеч відрізняється від шхуни тим, що у кеча задня щогла нижче передньої (при цьому у кеча передня щогла називається грот, а задня бізань, в той час як у двощоглової шхуни передня щогла називається фок, а задня грот); відміну ж кеча від йола складається в розташуванні бізань-щогли попереду головки (балера) (осі) стерна. Площа вітрил кормової щогли значна і становить близько 15-20 % всіх вітрил. Вітрила кеча косі, може бути використано гафельне озброєння або бермудське. При слабкому вітрі між бізанню та гротом може встановлюватися апсель.
Подібне вітрильне озброєння і розташування осі стерна дає переваги по керованості і ходкості в сильний вітер.
У XVIII—XX ст. кечем в Британії називався невеликий двощогловий вітрильник, який використовувався переважно під час прибережних перевезень. Зазвичай вітрильне устаткування було змішаним. Приклад — т. зв. балтійський кеч (англ. Baltic Ketch), тип, який ввозив ліс і прядиво з портів Балтики.
Відмінності кеча і йола
Часто кеч плутають з йолом, у якого бізань знаходиться в корму від балера стерна. За винятком цієї ознаки, обидва типи озброєння зовні схожі, хоча бізань у йола значно менше відносно грота. Кеч вимагає більше рук для управління і звичайно трохи більше за розмірами.
У більшості випадків площа бізані кеча приблизно дорівнює двом третинам площі грота. Залежно від типу корпусу і величини звисів на кечах можливі різні варіанти розташування щогл по довжині судна. У кеча топи щогл часто з'єднуються (штаг-карнаком).
Бізань-щогла кеча створює велику незручність рульовому, виняток становлять лише судна з кокпітом у центрі. Йол вільний від такого недоліку і, крім того, розміри його бізань виключають необхідність рифлення, а це є перевагою йола як крейсерської яхти.
Різниця в озброєнні кеча і йола визначає можливі відмінності їх нерухомого такелажу. Бізань-щогла йола має незалежний стоячий такелаж, причому щоглу в поздовжньому напрямку за відсутності штагів утримують ванти, істотно рознесені по довжині судна. У кеча (топи) щогл часто з'єднуються штаг-карнаком.
Під час широкого розповсюдження тендерів йоли і кечі мали по два-три передніх вітрила. Тепер вони, як і шлюпи, частіше несуть один основний топовий стаксель і використовують додаткові передні вітрила. У той же час, існує думка, що озброєння з двома стакселями більш зручно, оскільки площа вітрил зменшується прибиранням швидше, ніж їх заміною. Площа парусності йолів і кечів на повних курсах може бути істотно збільшена шляхом постановки бізань-стакселя (апселя).
Істотна позитивна риса цих яхт полягає в тому, що при будь-якому варіанті парусності, вибирати відповідно до силою вітру, їхня центровка не порушується. При шквалі, наприклад, досить прибрати грот. Те ж саме робиться і при необхідності взяти рифи на гроті, оскільки зарифити прибране вітрило набагато легше. Також більш простими є операції із заміни вітрил. Тут досить дуже нечисленного екіпажу. Проте тривале штормове лавірування, що вимагає концентрації парусності ближче до середини судна, для йолів і кечів з вітрилами в краях виявляється несприятливою, оскільки при цьому їх порівняно невисокі лавірувальні якості додатково знижуються. Ще один експлуатаційний недолік йолів і кечів — необхідність прибирання бізань-стакселя при зміні галса, так як його штаг заважає грота-гіку. Є у них недолік і серйозніший: порівняно низька ефективність вітрильного озброєння в цілому.
Література
- Епов Г. С. Парусное вооружение судов. — СПб.: «Елмор», 2005. (рос.)
Посилання
- Самойлов К. И. Кеч // Морской словарь. — М.-Л. : Государственное Военно-морское Издательство НКВМФ Союза ССР, 1941. (рос.)
- Кеч // Толковый Военно-морской Словарь. — 2010. (рос.)
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Cya stattya mistit perelik posilan ale pohodzhennya tverdzhen u nij zalishayetsya nezrozumilim cherez praktichno povnu vidsutnist vnutrishnotekstovih dzherel vinosok Bud laska dopomozhit polipshiti cyu stattyu peretvorivshi dzherela z pereliku posilan na dzherela vinoski u samomu teksti statti 20 chervnya 2023 Kech angl ketch tip dvoshoglovogo vitrilnogo sudna Torgovi sudna analogichnoyi konstrukciyi nazivalisya Kech vidriznyayetsya vid shhuni tim sho u kecha zadnya shogla nizhche perednoyi pri comu u kecha perednya shogla nazivayetsya grot a zadnya bizan v toj chas yak u dvoshoglovoyi shhuni perednya shogla nazivayetsya fok a zadnya grot vidminu zh kecha vid jola skladayetsya v roztashuvanni bizan shogli poperedu golovki balera osi sterna Plosha vitril kormovoyi shogli znachna i stanovit blizko 15 20 vsih vitril Vitrila kecha kosi mozhe buti vikoristano gafelne ozbroyennya abo bermudske Pri slabkomu vitri mizh bizannyu ta grotom mozhe vstanovlyuvatisya apsel Bermudskij kech Gafelnij chi guari kech U Vikipediyi ye statti pro inshi znachennya cogo termina Kech znachennya Podibne vitrilne ozbroyennya i roztashuvannya osi sterna daye perevagi po kerovanosti i hodkosti v silnij viter U XVIII XX st kechem v Britaniyi nazivavsya nevelikij dvoshoglovij vitrilnik yakij vikoristovuvavsya perevazhno pid chas priberezhnih perevezen Zazvichaj vitrilne ustatkuvannya bulo zmishanim Priklad t zv baltijskij kech angl Baltic Ketch tip yakij vvoziv lis i pryadivo z portiv Baltiki Vidminnosti kecha i jolaKech i jolKechJol Chasto kech plutayut z jolom u yakogo bizan znahoditsya v kormu vid balera sterna Za vinyatkom ciyeyi oznaki obidva tipi ozbroyennya zovni shozhi hocha bizan u jola znachno menshe vidnosno grota Kech vimagaye bilshe ruk dlya upravlinnya i zvichajno trohi bilshe za rozmirami U bilshosti vipadkiv plosha bizani kecha priblizno dorivnyuye dvom tretinam ploshi grota Zalezhno vid tipu korpusu i velichini zvisiv na kechah mozhlivi rizni varianti roztashuvannya shogl po dovzhini sudna U kecha topi shogl chasto z yednuyutsya shtag karnakom Bizan shogla kecha stvoryuye veliku nezruchnist rulovomu vinyatok stanovlyat lishe sudna z kokpitom u centri Jol vilnij vid takogo nedoliku i krim togo rozmiri jogo bizan viklyuchayut neobhidnist riflennya a ce ye perevagoyu jola yak krejserskoyi yahti Riznicya v ozbroyenni kecha i jola viznachaye mozhlivi vidminnosti yih neruhomogo takelazhu Bizan shogla jola maye nezalezhnij stoyachij takelazh prichomu shoglu v pozdovzhnomu napryamku za vidsutnosti shtagiv utrimuyut vanti istotno rozneseni po dovzhini sudna U kecha topi shogl chasto z yednuyutsya shtag karnakom Pid chas shirokogo rozpovsyudzhennya tenderiv joli i kechi mali po dva tri perednih vitrila Teper voni yak i shlyupi chastishe nesut odin osnovnij topovij staksel i vikoristovuyut dodatkovi peredni vitrila U toj zhe chas isnuye dumka sho ozbroyennya z dvoma stakselyami bilsh zruchno oskilki plosha vitril zmenshuyetsya pribirannyam shvidshe nizh yih zaminoyu Plosha parusnosti joliv i kechiv na povnih kursah mozhe buti istotno zbilshena shlyahom postanovki bizan stakselya apselya Istotna pozitivna risa cih yaht polyagaye v tomu sho pri bud yakomu varianti parusnosti vibirati vidpovidno do siloyu vitru yihnya centrovka ne porushuyetsya Pri shkvali napriklad dosit pribrati grot Te zh same robitsya i pri neobhidnosti vzyati rifi na groti oskilki zarifiti pribrane vitrilo nabagato legshe Takozh bilsh prostimi ye operaciyi iz zamini vitril Tut dosit duzhe nechislennogo ekipazhu Prote trivale shtormove laviruvannya sho vimagaye koncentraciyi parusnosti blizhche do seredini sudna dlya joliv i kechiv z vitrilami v krayah viyavlyayetsya nespriyatlivoyu oskilki pri comu yih porivnyano nevisoki laviruvalni yakosti dodatkovo znizhuyutsya She odin ekspluatacijnij nedolik joliv i kechiv neobhidnist pribirannya bizan stakselya pri zmini galsa tak yak jogo shtag zavazhaye grota giku Ye u nih nedolik i serjoznishij porivnyano nizka efektivnist vitrilnogo ozbroyennya v cilomu LiteraturaEpov G S Parusnoe vooruzhenie sudov SPb Elmor 2005 ros PosilannyaSamojlov K I Kech Morskoj slovar M L Gosudarstvennoe Voenno morskoe Izdatelstvo NKVMF Soyuza SSR 1941 ros Kech Tolkovyj Voenno morskoj Slovar 2010 ros