Догель Валентин Олександрович (26 лютого 1882, Казань — 1 червня 1955, Ленінград) — російський і радянський зоолог, відомий працями з протистології, паразитології, порівняльної анатомії безхребетних тварин та ембріології, член-кореспондент АН СРСР, дійсний член Лондонського Ліннеївського товариства.
Валентин Олександрович Догель | |
---|---|
Народився | 26 лютого (10 березня) 1882 Казань, Російська імперія |
Помер | 1 червня 1955 (73 роки) Ленінград, СРСР |
Поховання | Літераторські мостки |
Країна | Російська імперія → СРСР |
Діяльність | зоолог, ботанік |
Alma mater | Петербурзький університет |
Галузь | зоологія, паразитологія, протистологія, порівняльна анатомія, ембріологія |
Заклад | Петербурзький університет, Зоологічний інститут АН СРСР |
Вчене звання | член-кореспондент АН СРСР, професор |
Науковий ступінь | доктор біологічних наук |
Науковий керівник | В. Т. Шевяков |
Відомі учні | О. П. Маркевич, , Я. Д. Кіршенблат, С. О. Османов |
Аспіранти, докторанти | Маркевич Олександр Прокопович d d d d Мончадський Олександр Самойлович d d d |
Членство | Академія наук СРСР |
Нагороди |
Систематик живої природи | |
---|---|
Дослідник, який окреслив низку зоологічних таксонів. Назви цих таксонів для вказівки авторства супроводжують позначенням «Dogiel». |
Особливо знаний за формулювання принципів полімеризації і олігомеризації гомологічних органів та як автор класичного посібника «Зоология беспозвоночных», що витримав 7 перевидань (останнє 1981 року).
Біографія
Валентин Олександрович народився 26 лютого (10 березня за старим стилем) 1882 року в Казані в родині — російської гістолога і ембріолога.
1904 року В. О. Догель закінчив Петербурзький університет і був залишений в університеті для підготовки до професорського звання. 1910 року захистив магістерську дисертацію на тему «Catenata. Організація роду Haplozoon та деяких подібних до неї форм». З 1913 року — професор Петербурзького університету, докторська дисертація «Матеріали з історії розвитку Pantopoda». Одночасно читав лекції в .
1915 року у званні поручика брав участь у Першій світовій війні (проходив службу у військово-санітарному транспорті). Влітку 1916 року відновив наукову діяльність.
З 1923 року організатор і керівник лабораторії паразитології в (ВНИОРХ). З 1939 року член-кореспондент Академії наук СРСР по відділенню математики та природничих наук.
1944 року очолює лабораторію протистології в Зоологічному інституті АН СРСР (ЗІН). Того ж року обирається іноземним членом Лондонського Ліннеївського товариства.
Керівник понад 40 експедицій з вивчення водойм СРСР. Організував в СРСР вивчення паразитарних і бактеріальних хвороб риб, що сприяло розвитку рибництва та акліматизації риб.
Помер 1 червня 1955 року у Ленінграді. Похований на (Ленінград).
Наукові праці
Є автором понад 100 наукових праць з протистології, паразитології, порівняльної анатомії безхребетних тварин та ембріології. Ним була відкрита важлива закономірність еволюції Eumetazoa — принципи полімеризації гомологічних органів і олігомеризації гомологічних органів. Створив прогресивне екологічне спрямування в паразитології. Створив школи протистологів і паразитологів.
- (рос.) Догель В. А. Паразитарные заболевания рыб. — М.: , 1932. — 152 с.
- (рос.) Догель В. А., Пешков М. А., Гусева Н. В. Бактериальные заболевания рыб. — М.: Пищепромиздат, 1939. — 114 с.
- (рос.) Догель В. А., Паразиты рыб Каспийского моря. — М.-Л.: Издательство АН СССР, 1939. — 152 с.
- (рос.) Догель В. А. Курс общей паразитологии. — Л.: Учпедгиз, 1941. — 288 с.
- (рос.) Догель В. А. Зоология беспозвоночных. — М.: Советская наука, 1947. — 528 с.
- (рос.) Догель В. А. Общая протистология. — М.: Советская наука, 1951. — 604 с. — перекладена 1965 року англійською.
- (рос.) Догель В. А., Борьба с паразитарными заболеваниями рыб в прудовых хозяйствах. — М.: Издательство АН СССР, 1955. — 88 с.
- (рос.) Догель В. А. Общая паразитология / Переработано и дополнено Ю. И. Полянским и Е. М. Хейсиным. — Л.: Издательство Ленинградского университета, 1962. — 464 с.
- (рос.) Догель В. А., Полянский Ю. И., Общая протозоология / Отв. ред. Ю. И. Полянский; АН СССР, Институт цитологии. — М.; Л.: Издательство АН СССР, 1962. — 592 с.
- (рос.) Догель В. А. Зоология беспозвоночных: Учебник для университетов / Под ред. проф. Ю. И. Полянского. — Издательство 7-е, перераб. и доп. — М.: Высшая школа, 1981. — 606 с.
Знаменитий підручник Догеля «Зоологія безхребетних», до теперішнього часу використовується російськими студентами-біологами.
Нагороди та премії
- 1945 — орден Трудового Червоного Прапора.
- 1953 — орден Леніна.
- 1957 — Ленінська премія — присуджена посмертно за наукову працю «Загальна протистология» 1951 року.
Примітки
- Догель Валентин Александрович // Большая советская энциклопедия : в 30 т. / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : «Советская энциклопедия», 1969—1978. (рос.).
- (англ.) Obituary // . Volume 167, Issue 2, pages 135—143, March 1957. DOI: 10.1111/j.1095-8312.1957.tb00787.x
- (рос.) Догель В. А. Олигомеризация гомологичных органов как один из главных путей эволюции животных. — Л.: Издательство ЛГУ, 1954. — 368 с.
Література
- (рос.) Валентин Александрович Догель (Выдающиеся учёные Ленинградского университета). [ 4 березня 2016 у Wayback Machine.] — Л.: Издательство Ленинградского университета, 1969. — 54 с.
- (рос.) Иванов А. В. В. А. Догель / Люди русской науки. — М., 1963.
- (рос.) Григорьев С. В. Биографический словарь. Естествознание и техника в Карелии. — Петрозаводск: Карелия, 1973. — С. 101—102. — 269 с.
- (рос.) Мазурмович Б. Н., Полянский Ю. И. Валентин Александрович Догель. 1882—1955. — М.: Наука, 1980. — 176 с.
- (рос.) Биологи: Биографический справочник / Авторы: Т. П. Бабий, Л. Л. Коханова, Г. Г. Костюк и др.; Отв. ред. Ф. Н. Серков. — К. : Наукова думка, 1984. — С. 228—229. — 816 с.
- (рос.) Человек, с которым было хорошо. Воспоминания о Валентине Александровиче Догеле (1882—1955). К 120-летию со дня рождения: Сборник статей / Под ред. С. И. Фокина. — СПб.: Издательство Санкт-Петербургского университета, 2002. — (Труды Санкт-Петербургского общества естествоиспытателей; Сер. 1; Том 95).
- (англ.) O. Bauer, Yu. Polianski, en S. Willmott, V. A. Dogiel (1882—1953) [ 18 серпня 2016 у Wayback Machine.], Systematic Parasitology, Volume 4, Number 3, okt 1982, p. 256.
Посилання
- (рос.) БАН: Догель Валентин Александрович [ 7 серпня 2016 у Wayback Machine.] — біографія на сайті Бібліотеки Академії Наук.
- (рос.) Догель Валентин Александрович — біографія на сайті РАН.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
U Vikipediyi ye statti pro inshih lyudej iz prizvishem Dogel Dogel Valentin Oleksandrovich 26 lyutogo 1882 Kazan 1 chervnya 1955 Leningrad rosijskij i radyanskij zoolog vidomij pracyami z protistologiyi parazitologiyi porivnyalnoyi anatomiyi bezhrebetnih tvarin ta embriologiyi chlen korespondent AN SRSR dijsnij chlen Londonskogo Linneyivskogo tovaristva Valentin Oleksandrovich DogelNarodivsya26 lyutogo 10 bereznya 1882 1882 03 10 Kazan Rosijska imperiyaPomer1 chervnya 1955 1955 06 01 73 roki Leningrad SRSRPohovannyaLiteratorski mostkiKrayinaRosijska imperiya SRSRDiyalnistzoolog botanikAlma materPeterburzkij universitetGaluzzoologiya parazitologiya protistologiya porivnyalna anatomiya embriologiyaZakladPeterburzkij universitet Zoologichnij institut AN SRSRVchene zvannyachlen korespondent AN SRSR profesorNaukovij stupindoktor biologichnih naukNaukovij kerivnikV T ShevyakovVidomi uchniO P Markevich Ya D Kirshenblat S O OsmanovAspiranti doktorantiMarkevich Oleksandr Prokopovich d d d d Monchadskij Oleksandr Samojlovich d d dChlenstvoAkademiya nauk SRSRNagorodi Sistematik zhivoyi prirodiDoslidnik yakij okresliv nizku zoologichnih taksoniv Nazvi cih taksoniv dlya vkazivki avtorstva suprovodzhuyut poznachennyam Dogiel Osoblivo znanij za formulyuvannya principiv polimerizaciyi i oligomerizaciyi gomologichnih organiv ta yak avtor klasichnogo posibnika Zoologiya bespozvonochnyh sho vitrimav 7 perevidan ostannye 1981 roku BiografiyaNadgrobok V O Dogelya na Literatorskih mostkah Valentin Oleksandrovich narodivsya 26 lyutogo 10 bereznya za starim stilem 1882 roku v Kazani v rodini rosijskoyi gistologa i embriologa 1904 roku V O Dogel zakinchiv Peterburzkij universitet i buv zalishenij v universiteti dlya pidgotovki do profesorskogo zvannya 1910 roku zahistiv magistersku disertaciyu na temu Catenata Organizaciya rodu Haplozoon ta deyakih podibnih do neyi form Z 1913 roku profesor Peterburzkogo universitetu doktorska disertaciya Materiali z istoriyi rozvitku Pantopoda Odnochasno chitav lekciyi v 1915 roku u zvanni poruchika brav uchast u Pershij svitovij vijni prohodiv sluzhbu u vijskovo sanitarnomu transporti Vlitku 1916 roku vidnoviv naukovu diyalnist Z 1923 roku organizator i kerivnik laboratoriyi parazitologiyi v VNIORH Z 1939 roku chlen korespondent Akademiyi nauk SRSR po viddilennyu matematiki ta prirodnichih nauk 1944 roku ocholyuye laboratoriyu protistologiyi v Zoologichnomu instituti AN SRSR ZIN Togo zh roku obirayetsya inozemnim chlenom Londonskogo Linneyivskogo tovaristva Kerivnik ponad 40 ekspedicij z vivchennya vodojm SRSR Organizuvav v SRSR vivchennya parazitarnih i bakterialnih hvorob rib sho spriyalo rozvitku ribnictva ta aklimatizaciyi rib Pomer 1 chervnya 1955 roku u Leningradi Pohovanij na Leningrad Naukovi praciYe avtorom ponad 100 naukovih prac z protistologiyi parazitologiyi porivnyalnoyi anatomiyi bezhrebetnih tvarin ta embriologiyi Nim bula vidkrita vazhliva zakonomirnist evolyuciyi Eumetazoa principi polimerizaciyi gomologichnih organiv i oligomerizaciyi gomologichnih organiv Stvoriv progresivne ekologichne spryamuvannya v parazitologiyi Stvoriv shkoli protistologiv i parazitologiv ros Dogel V A Parazitarnye zabolevaniya ryb M 1932 152 s ros Dogel V A Peshkov M A Guseva N V Bakterialnye zabolevaniya ryb M Pishepromizdat 1939 114 s ros Dogel V A Parazity ryb Kaspijskogo morya M L Izdatelstvo AN SSSR 1939 152 s ros Dogel V A Kurs obshej parazitologii L Uchpedgiz 1941 288 s ros Dogel V A Zoologiya bespozvonochnyh M Sovetskaya nauka 1947 528 s ros Dogel V A Obshaya protistologiya M Sovetskaya nauka 1951 604 s perekladena 1965 roku anglijskoyu ros Dogel V A Borba s parazitarnymi zabolevaniyami ryb v prudovyh hozyajstvah M Izdatelstvo AN SSSR 1955 88 s ros Dogel V A Obshaya parazitologiya Pererabotano i dopolneno Yu I Polyanskim i E M Hejsinym L Izdatelstvo Leningradskogo universiteta 1962 464 s ros Dogel V A Polyanskij Yu I Obshaya protozoologiya Otv red Yu I Polyanskij AN SSSR Institut citologii M L Izdatelstvo AN SSSR 1962 592 s ros Dogel V A Zoologiya bespozvonochnyh Uchebnik dlya universitetov Pod red prof Yu I Polyanskogo Izdatelstvo 7 e pererab i dop M Vysshaya shkola 1981 606 s Znamenitij pidruchnik Dogelya Zoologiya bezhrebetnih do teperishnogo chasu vikoristovuyetsya rosijskimi studentami biologami Nagorodi ta premiyi1945 orden Trudovogo Chervonogo Prapora 1953 orden Lenina 1957 Leninska premiya prisudzhena posmertno za naukovu pracyu Zagalna protistologiya 1951 roku PrimitkiDogel Valentin Aleksandrovich Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t gl red A M Prohorov 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1969 1978 ros angl Obituary Volume 167 Issue 2 pages 135 143 March 1957 DOI 10 1111 j 1095 8312 1957 tb00787 x ros Dogel V A Oligomerizaciya gomologichnyh organov kak odin iz glavnyh putej evolyucii zhivotnyh L Izdatelstvo LGU 1954 368 s Literatura ros Valentin Aleksandrovich Dogel Vydayushiesya uchyonye Leningradskogo universiteta 4 bereznya 2016 u Wayback Machine L Izdatelstvo Leningradskogo universiteta 1969 54 s ros Ivanov A V V A Dogel Lyudi russkoj nauki M 1963 ros Grigorev S V Biograficheskij slovar Estestvoznanie i tehnika v Karelii Petrozavodsk Kareliya 1973 S 101 102 269 s ros Mazurmovich B N Polyanskij Yu I Valentin Aleksandrovich Dogel 1882 1955 M Nauka 1980 176 s ros Biologi Biograficheskij spravochnik Avtory T P Babij L L Kohanova G G Kostyuk i dr Otv red F N Serkov K Naukova dumka 1984 S 228 229 816 s ros Chelovek s kotorym bylo horosho Vospominaniya o Valentine Aleksandroviche Dogele 1882 1955 K 120 letiyu so dnya rozhdeniya Sbornik statej Pod red S I Fokina SPb Izdatelstvo Sankt Peterburgskogo universiteta 2002 Trudy Sankt Peterburgskogo obshestva estestvoispytatelej Ser 1 Tom 95 angl O Bauer Yu Polianski en S Willmott V A Dogiel 1882 1953 18 serpnya 2016 u Wayback Machine Systematic Parasitology Volume 4 Number 3 okt 1982 p 256 Posilannya ros BAN Dogel Valentin Aleksandrovich 7 serpnya 2016 u Wayback Machine biografiya na sajti Biblioteki Akademiyi Nauk ros Dogel Valentin Aleksandrovich biografiya na sajti RAN