Богатський Олексій Всеволодович | |
---|---|
Народився | 25 серпня 1929 Одеса |
Помер | 19 грудня 1983 (54 роки) Одеса |
Поховання | Другий християнський цвинтар |
Країна | СРСР |
Діяльність | хімік |
Alma mater | Одеський національний університет імені І. І. Мечникова |
Галузь | Органічна хімія |
Заклад | ОНУ ім. І. І. Мечникова Фізико-хімічний інститут ім. О. В. Богатського НАН України |
Посада | Ректор Одеського державного університету ім. І. І. Мечникова (з 1970 до 1975) |
Вчене звання | професор |
Науковий ступінь | доктор хімічних наук; академік Академії наук |
Аспіранти, докторанти | Андронаті Сергій Андрійович Грень Андрій Іванович |
Членство | НАН України |
Партія | КПРС |
Нагороди |
Богатський Олексій Всеволодович (25 серпня 1929, Одеса — 19 грудня 1983, Одеса) — український хімік‑органік; ректор Одеського державного університету імені І. І. Мечникова (1970—1975), керівник лабораторії та дослідного заводу Інституту загальної та неорганічної хімії АН УРСР в Одесі, голова Південного наукового центру АН УРСР (1975), академік Академії наук УРСР (з 1976), директор Фізико-хімічного інституту АН УРСР (1977); доктор хімічних наук, професор; лауреат Державної премії СРСР (1980).
Біографія
Народився 25 серпня 1929 р. в родині професора Одеського державного університету В. Д. Богатского. Батько і мати — хіміки. Середню освіту одержав в одеській школі № 57 (1936—1946), за винятком часів Великої Вітчизняної війни, коли з батьками та колективом університету перебував в евакуації.
З 1946 до 1951 рр. навчається на хімічному факультеті ОНУ за спеціальністю органічна хімія.
В університеті О. В. Богатський викладає з 1951 по 1983 р., тобто все життя. У ці часові рамки вміщається його неосяжна наукова і громадська діяльність, реалізується організаторський талант.
З 1951 по 1954 рр. О. В. Богатський — аспірант кафедри органічної хімії ОДУ.
1954 р. — захист дисертації на тему «Синтез и свойства стереоизомерных кротоновых кислот и их эфиров» для здобуття наукового ступеня кандидата хімічних наук.
1954—1957 рр. працює в ОДУ асистентом.
1955 р. ВАК СРСР присуджує йому науковий ступінь кандидата хімічних наук.
1957—1958 рр. — старший викладач, доцент (1958—1969).
У 1962 р. йому присуджено вчене звання доцента.
1962—1970 рр. займає посаду декана хімічного факультету.
1967 р. — захист дисертації на здобуття наукового ступеня доктора хімічних наук на тему «Синтез некоторых алкоксисоединений на основе алкоксиалкилзамещённых малоновых и ацетоуксусных эфиров, ацетилацетонов и 1,3-диолов и изучение их стереохимии, свойств и превращений».
1968 р. — науковий ступінь доктора хімічних наук і вчене звання професора.
1968—1970 рр. — проректор з навчальної роботи.
1970—1975 рр. — ректор ОДУ.
За роки його ректорства постійно підвищувався рівень університетської науки та навчально-виховної роботи факультетів і кафедр, налагоджувались зв'язки з виробництвом, покращувалось матеріально-технічне забезпечення університету. Зріс авторитет ОДУ як значного, сучасного наукового і навчального закладу. З 1971 р. за ініціативою О. В. Богатського виходило перше в СРСР спеціалізоване видання «Вопросы стереохимии»
У 1976 р. обрано дійсним членом Академії наук УРСР.
1975—1977 рр.він керує лабораторіями Інституту загальної і неорганічної хімії АН УРСР.
1977 р. — директор Фізико-хімічного інституту АН УРСР.
Помер О. В. Богатський в Одесі 19 грудня 1983 року. Похований на 2-му християнському кладовищі.
У 1984 р. його ім'я присвоєно Фізико-хімічному інституту АН УРСР.
Нагороди
- 3 ордени Трудового Червоного Прапора (1971, 1976, 1981),
- Звання "Заслужений діяч науки УРСР "(1979)
- .
- Державна премія СРСР (1980), Лауреат.
Наукові дослідження
Наукова діяльність О. В. Богатського була присвячена динамічної стереохімії, конформаційному аналізу гетероциклів, хімії фізіологічно активних речовин, хімії макроциклов. В 1960—1968 рр. науковець вивчав конфігурації і конформації гетероциклічних систем типу оксетанов, 2,3-діоксанів, 1,3-дітіанов, 1, 3, 2-діоксафосфорінанов. Відкрив каталітичну реакцію конденсації 1,3-гликолей з карбонільними сполуками і ефірами мінеральних кислот, що приводить до великого набору різноманітних гетероциклів. Розробив методи синтезу і вивчив структуру і комплексоутворюючі властивості макроциклічних поліефірів (краун ефіри) і поліциклічних амінополіефіров (криптандів). Спільно з співробітниками отримав (1974) і впровадив (з 1978) в виробництво перший оригінальний вітчизняний транквілізатор — феназепам.
Праці
- Алкоксисоединения XVIII. Конфигурация и конформации некоторых 2,5-диалкид-5-алкоксиэтил-1,3-диоксанов / А. В. Богатский, Ю. Ю. Самитов, Н. Л. Гарковик // Журнал органической химии. — 1966. — Т. 2, вып. 8. — С. 1335—1345.
- Стан і перспективи розвитку наукових досліджень у галузі хімії психотропних препаратів / О. В. Богатський // Вісник Академії наук УРСР. –1973. — № 2. — С. 12-21.
- Нові проблеми сучасної стереохімії / О. В. Богатський // Вісник Академії наук УРСР. — 1974. — № 12. — С. 16-28.
- Транквилизаторы. 1,4-Бенздиазепины и родственные структуры / А. В. Богатский, С. А. Андронати, Н. Я. Головенко. — Киев: Наук. думка, 1980. — 278 с.
- Progress in chemistry of synthetic macrocyclic complexones and their analogues / Proc. Indian Natn. Sci. Acad., A. — 1982. — Vol. 48, № 1. — P. 65-83.
Джерела
- Алексей Всеволодович Богатский: биобиблиогр. указ. / Акад. наук УССР ; сост.: Н. Е. Ясиненко, Т. И. Олейникова ; вступ. ст.: С. А. Андронати, А. И. Грень, Г. Л. Камалов, Н. Г. Лукьяненко. — Киев: Наук. думка, 1986. — 102 с. — (Биобиблиография учёных УССР).
- Професори Одеського (Новоросійського) університету: біобібліогр. слов. у 4 т. / ОНУ ім. І. І. Мечникова, Наук. б-ка. — 2-ге вид., доп. — Одеса, 2005. — Т. 1 : Ректори. — С. 93-96. [ 18 січня 2017 у Wayback Machine.]
- В. А. Волков. Химики., Киев: «Наукова думка», 1984 (рос.)
- Експерт [ 24 вересня 2015 у Wayback Machine.]
Посилання
- Г. Г. Єфіменко. БОГАТСЬКИЙ Олексій Всеволодович [ 6 травня 2016 у Wayback Machine.] // Енциклопедія історії України : у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. ; Інститут історії України НАН України. — К. : Наукова думка, 2003. — Т. 1 : А — В. — С. 310. — .
- Одеський національний університет імені І. І. Мечникова [ 6 лютого 2017 у Wayback Machine.]
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Posada Bogatskij Oleksij VsevolodovichNarodivsya25 serpnya 1929 1929 08 25 OdesaPomer19 grudnya 1983 1983 12 19 54 roki OdesaPohovannyaDrugij hristiyanskij cvintarKrayina SRSRDiyalnisthimikAlma materOdeskij nacionalnij universitet imeni I I MechnikovaGaluzOrganichna himiyaZakladONU im I I Mechnikova Fiziko himichnij institut im O V Bogatskogo NAN UkrayiniPosadaRektor Odeskogo derzhavnogo universitetu im I I Mechnikova z 1970 do 1975 Vchene zvannyaprofesorNaukovij stupindoktor himichnih nauk akademik Akademiyi naukAspiranti doktorantiAndronati Sergij Andrijovich Gren Andrij IvanovichChlenstvoNAN UkrayiniPartiyaKPRSNagorodi Bogatskij Oleksij Vsevolodovich 25 serpnya 1929 Odesa 19 grudnya 1983 Odesa ukrayinskij himik organik rektor Odeskogo derzhavnogo universitetu imeni I I Mechnikova 1970 1975 kerivnik laboratoriyi ta doslidnogo zavodu Institutu zagalnoyi ta neorganichnoyi himiyi AN URSR v Odesi golova Pivdennogo naukovogo centru AN URSR 1975 akademik Akademiyi nauk URSR z 1976 direktor Fiziko himichnogo institutu AN URSR 1977 doktor himichnih nauk profesor laureat Derzhavnoyi premiyi SRSR 1980 BiografiyaNarodivsya 25 serpnya 1929 r v rodini profesora Odeskogo derzhavnogo universitetu V D Bogatskogo Batko i mati himiki Serednyu osvitu oderzhav v odeskij shkoli 57 1936 1946 za vinyatkom chasiv Velikoyi Vitchiznyanoyi vijni koli z batkami ta kolektivom universitetu perebuvav v evakuaciyi Z 1946 do 1951 rr navchayetsya na himichnomu fakulteti ONU za specialnistyu organichna himiya V universiteti O V Bogatskij vikladaye z 1951 po 1983 r tobto vse zhittya U ci chasovi ramki vmishayetsya jogo neosyazhna naukova i gromadska diyalnist realizuyetsya organizatorskij talant Z 1951 po 1954 rr O V Bogatskij aspirant kafedri organichnoyi himiyi ODU 1954 r zahist disertaciyi na temu Sintez i svojstva stereoizomernyh krotonovyh kislot i ih efirov dlya zdobuttya naukovogo stupenya kandidata himichnih nauk 1954 1957 rr pracyuye v ODU asistentom 1955 r VAK SRSR prisudzhuye jomu naukovij stupin kandidata himichnih nauk 1957 1958 rr starshij vikladach docent 1958 1969 U 1962 r jomu prisudzheno vchene zvannya docenta 1962 1970 rr zajmaye posadu dekana himichnogo fakultetu 1967 r zahist disertaciyi na zdobuttya naukovogo stupenya doktora himichnih nauk na temu Sintez nekotoryh alkoksisoedinenij na osnove alkoksialkilzameshyonnyh malonovyh i acetouksusnyh efirov acetilacetonov i 1 3 diolov i izuchenie ih stereohimii svojstv i prevrashenij 1968 r naukovij stupin doktora himichnih nauk i vchene zvannya profesora 1968 1970 rr prorektor z navchalnoyi roboti 1970 1975 rr rektor ODU Za roki jogo rektorstva postijno pidvishuvavsya riven universitetskoyi nauki ta navchalno vihovnoyi roboti fakultetiv i kafedr nalagodzhuvalis zv yazki z virobnictvom pokrashuvalos materialno tehnichne zabezpechennya universitetu Zris avtoritet ODU yak znachnogo suchasnogo naukovogo i navchalnogo zakladu Z 1971 r za iniciativoyu O V Bogatskogo vihodilo pershe v SRSR specializovane vidannya Voprosy stereohimii U 1976 r obrano dijsnim chlenom Akademiyi nauk URSR 1975 1977 rr vin keruye laboratoriyami Institutu zagalnoyi i neorganichnoyi himiyi AN URSR 1977 r direktor Fiziko himichnogo institutu AN URSR Pomer O V Bogatskij v Odesi 19 grudnya 1983 roku Pohovanij na 2 mu hristiyanskomu kladovishi U 1984 r jogo im ya prisvoyeno Fiziko himichnomu institutu AN URSR Nagorodi3 ordeni Trudovogo Chervonogo Prapora 1971 1976 1981 Zvannya Zasluzhenij diyach nauki URSR 1979 Premiya im L V Pisarzhevskogo AN USSR Derzhavna premiya SRSR 1980 Laureat Derzhavna premiya Ukrayini v galuzi nauki i tehniki 1991 posmertno Naukovi doslidzhennyaNaukova diyalnist O V Bogatskogo bula prisvyachena dinamichnoyi stereohimiyi konformacijnomu analizu geterocikliv himiyi fiziologichno aktivnih rechovin himiyi makrociklov V 1960 1968 rr naukovec vivchav konfiguraciyi i konformaciyi geterociklichnih sistem tipu oksetanov 2 3 dioksaniv 1 3 ditianov 1 3 2 dioksafosforinanov Vidkriv katalitichnu reakciyu kondensaciyi 1 3 glikolej z karbonilnimi spolukami i efirami mineralnih kislot sho privodit do velikogo naboru riznomanitnih geterocikliv Rozrobiv metodi sintezu i vivchiv strukturu i kompleksoutvoryuyuchi vlastivosti makrociklichnih poliefiriv kraun efiri i policiklichnih aminopoliefirov kriptandiv Spilno z spivrobitnikami otrimav 1974 i vprovadiv z 1978 v virobnictvo pershij originalnij vitchiznyanij trankvilizator fenazepam PraciAlkoksisoedineniya XVIII Konfiguraciya i konformacii nekotoryh 2 5 dialkid 5 alkoksietil 1 3 dioksanov A V Bogatskij Yu Yu Samitov N L Garkovik Zhurnal organicheskoj himii 1966 T 2 vyp 8 S 1335 1345 Stan i perspektivi rozvitku naukovih doslidzhen u galuzi himiyi psihotropnih preparativ O V Bogatskij Visnik Akademiyi nauk URSR 1973 2 S 12 21 Novi problemi suchasnoyi stereohimiyi O V Bogatskij Visnik Akademiyi nauk URSR 1974 12 S 16 28 Trankvilizatory 1 4 Benzdiazepiny i rodstvennye struktury A V Bogatskij S A Andronati N Ya Golovenko Kiev Nauk dumka 1980 278 s Progress in chemistry of synthetic macrocyclic complexones and their analogues Proc Indian Natn Sci Acad A 1982 Vol 48 1 P 65 83 DzherelaAleksej Vsevolodovich Bogatskij biobibliogr ukaz Akad nauk USSR sost N E Yasinenko T I Olejnikova vstup st S A Andronati A I Gren G L Kamalov N G Lukyanenko Kiev Nauk dumka 1986 102 s Biobibliografiya uchyonyh USSR Profesori Odeskogo Novorosijskogo universitetu biobibliogr slov u 4 t ONU im I I Mechnikova Nauk b ka 2 ge vid dop Odesa 2005 T 1 Rektori S 93 96 18 sichnya 2017 u Wayback Machine V A Volkov Himiki Kiev Naukova dumka 1984 ros Ekspert 24 veresnya 2015 u Wayback Machine PosilannyaG G Yefimenko BOGATSKIJ Oleksij Vsevolodovich 6 travnya 2016 u Wayback Machine Enciklopediya istoriyi Ukrayini u 10 t redkol V A Smolij golova ta in Institut istoriyi Ukrayini NAN Ukrayini K Naukova dumka 2003 T 1 A V S 310 ISBN 966 00 0734 5 Odeskij nacionalnij universitet imeni I I Mechnikova 6 lyutogo 2017 u Wayback Machine