Олексі́й Іноке́нтійович Анто́нов(15 (27) вересня 1896, Гродно, Литовське генерал-губернаторство — 18 червня 1962, Москва) — радянський воєначальник, генерал армії, начальник Генерального штабу Червоної армії у роки війни, депутат Верховної Ради СРСР 2—5-го скликань.
Антонов Олексій Інокентійович | |
---|---|
рос. Алексей Иннокентьевич Антонов | |
Народження | 15 (27) вересня 1896[1] Гродно, Литовське генерал-губернаторство, Російська імперія[2] |
Смерть | 18 червня 1962[3] (65 років) Москва, СРСР[2] |
Поховання | Некрополь біля Кремлівської стіни |
Країна | Російська імперія Російська СФРР СРСР |
Приналежність | Російська імператорська армія Радянська армія |
Освіта | Військова академія імені М. В. Фрунзе (березень 1931) і Військова академія імені М. В. Фрунзе (травень 1933) |
Роки служби | Вересень 1916 — 1 травня 1918 11 квітня 1919 — 18 червня 1962 |
Партія | КПРС |
Звання | Генерал армії |
Командування | Головне оперативне управління Генерального штабу Збройних сил Російської Федерації |
Війни / битви | Перша світова війна і Друга світова війна |
Нагороди | |
Антонов Олексій Інокентійович у Вікісховищі |
Життєпис
Народився 15 (27) вересня 1896 року в місті Гродно в сім'ї Інокентія Олексійовича Антонова (1859—1908) — капітана, офіцера-артилериста, і Терези Ксаверіївни Антонової (1862—1915) — домогосподарки з польської родини. За національністю — татарин-кряшен, за радянських часів у літературі зазвичай вказували його національність як росіянин або білорус.
З 1904 року навчався в гімназії міста Острога Волинської губернії. У 1908 році помер батько Олексія, і вони з матір'ю та сестрою жили на його пенсію. Мати підробляла підготовкою учнів до іспитів. У 1914 році з початком Першої світової війни Антонови переїхали до Петербурга до родичів Терези Ксаверіївни, де Олексій вступив до 8-го класу гімназії. 1915 року після важкої хвороби померла мати Антонова померла, а видача пенсії за батька припинилася. Олексій закінчив Першу Санкт-Петербурзьку гімназію, після чого вступив до Санкт-Петербурзького університету на фізико-математичний факультет, де так і не розпочав навчання. Через брак коштів разом із двома товаришами він поїхав працювати бракувальником на завод Полякова в селі Слов'янка під Петроградом.
У 1916 році був призваний до російської імператорської армії. У грудні 1916 року закінчив прискорений курс навчання у 1-му Павловському військовому училищі і в чині прапорщика направлений до лейб-гвардії єгерського полку. На початку 1917 року полк увійшов до складу 8-ї армії Південно-Західного фронту генерала Олексія Каледіна. В ході одного з боїв влітку 1917 року Антонов отримав осколкове поранення в голову і був евакуйований у госпіталь до Петрограда. За хоробрість, виявлену в бою, Антонов у липні 1917 був нагороджений орденом Святої Анни 4-го ступеня.
Після одужання Антонова перевели в гвардії єгерський резервний полк, де його було обрано помічником полкового ад'ютанта. У серпні 1917 року в складі одного зі зведених загонів займався будівництвом оборонних споруд у районі Пулковських висот проти військ генерала Корнілова. 1 травня 1918 року Олексій Антонов звільнився в запас і вступив до Петроградського лісового інституту. Навчання він поєднував із роботою службовцем у продовольчому комітеті Петрограда.
11 квітня 1919 року Олексія Антонова було мобілізовано до Червоної армії і направлено до 1-ї Московської робітничої дивізії на посаду помічника начальника штабу дивізії. Незабаром із дивізією відправлений на Південний фронт під Луганськ, де дивізія вела важкі бої проти військ генерала Денікіна. У цих умовах 1-а Московська робітнича дивізія, що зазнала великих втрат, була розформована, а її частини введені до складу 15-ї Інзенської стрілецької дивізії РСЧА, Олексій Антонов був призначений тимчасово виконуючим обов'язки начальника штабу 3-ї бригади цієї дивізії. У березні 1920 року призначений начальником штабу 45-ї бригади 15-ї Інзенської стрілецької дивізії. У червні 1920 року 15-та стрілецька дивізія здійснила марш до Південної України в район Каховки, де вступила у зустрічні бої з частинами армії Врангеля. У листопаді 1920 року дивізія брала участь в окупації Криму. Після закінчення бойових дій у Криму 15-а Інзенсько-Сиваська дивізія була переведена на т.з. «трудове становище»: навесні 1921 року 45-а бригада Антонова займалася проведенням посівної кампанії у південній Україні. З 1922 року дивізія базувалася в місті Миколаєві.
Член ВКП(б) з 1928 року.
З 1928 по березень 1931 року Олексій Антонов навчався на основному (командному) факультеті у Військовій академії РСЧА імені Фрунзе. У березні 1931 року закінчив академію і повернувся до Українського військового округу — на посаду начальника штабу 46-ї стрілецької дивізії в місті Коростені. Вже восени 1932 року його знову направили до Військової академії РСЧА імені Фрунзе — на щойно створений оперативний факультет. У травні 1933 закінчив його з відзнакою.
Після закінчення оперативного факультету Антонов ще півтора року був начальником штабу 46-ї стрілецької дивізії РСЧА. З жовтня 1934 по серпень 1935 року служив начальником штабу Могилів-Ямпільського укріпрайону. Восени 1935 року був призначений начальником оперативного відділу штабу Харківського військового округу.
З жовтня 1936 по червень 1937 року навчався у Військовій академії Генерального штабу Червоної армії.
У червні 1937 року призначений на посаду начальника штабу Московського військового округу (командувач військ округу — Маршал Радянського Союзу Семен Будьонний). З грудня 1938 року Антонов перейшов на викладацьку та науково-дослідну роботу до Військової академії РСЧА імені Фрунзе. 11 лютого 1940 року рішенням Вищої атестаційної комісії Антонову було присвоєно вчене звання доцент.
У березні 1941 року направлений до Київського особливого військового округу на посаду заступника начальника штабу округу. Фактично займався підготовкою військ округу до оборони від німецького удару.
Під час німецько-радянської війни 1941—1945 рр. 24 червня 1941 року з виділенням зі складу округу управління Південно-Західного фронту Олексія Антонова було призначено начальником штабу Київського особливого військового округу. Під його безпосереднім керівництвом було сформовано 13-ту та 17-ту запасні стрілецькі бригади та ряд частин окружного та армійського підпорядкування. У серпні 1941 року очолив роботу з формуванню управління Південного фронту, а 27 серпня 1941 року призначений начальником штабу Південного фронту.
28 липня 1942 року з початком битви за Кавказ Північно-Кавказький та Південний фронти були об'єднані в єдиний Північно-Кавказький фронт під командуванням маршала Будьонного. Начальником штабу фронту було призначено Антонова. Після реорганізації фронту із початку вересня 1942 року — начальник штабу утвореної Чорноморської групи військ. З 22 листопада по грудень 1942 року — начальник штабу Закавказького фронту.
З грудня 1942 року — заступник начальника Генерального штабу — начальник Оперативного управління Генерального штабу.
З 19 лютого 1945 по березень 1946 року — начальник Генерального штабу Збройних Сил СРСР. Олексій Антонов брав участь у роботі Кримської конференції трьох союзних держав (лютий 1945). Після війни, з березня 1946 року — 1-й заступник начальника Генерального штабу Збройних Сил СРСР.
6 листопада 1948 року направлений до Закавказького військового округу на посаду першого заступника командувача військ округу Маршала Радянського Союзу Толбухіна, після його смерті з жовтня 1949 року виконував обов'язки командувача, а в січні 1950 року був затверджений на посаді командувача військ Закавказького військового округу. У Тбілісі Антонов прослужив до весни 1954 року.
У квітні 1954 — червні 1962 року — 1-й заступник начальника Генерального штабу і одночасно член колегії Міністерства оборони СРСР.
Одночасно з травня 1955 по червень 1962 року — начальник штабу Об'єднаних збройних сил країн — учасників Варшавського договору. На нього було покладено основну роботу з налагодження апарату управління армій країн Варшавського договору, організації навчання військ спільним діям. Антонов особисто брав участь у багатьох навчаннях військ союзних держав.
Помер 18 червня 1962 року в Москві. Урна з прахом генерала замурована в Кремлівській стіні на Красній площі.
Військові звання
- Прапорщик (1917)
- Полковник (2.12.1935)
- Комбриг (16.07.1937)
- Генерал-майор (4.06.1940)
- Генерал-лейтенант (27.12.1941)
- Генерал-полковник (4.04.1943)
- Генерал армії (7.08.1943)
Нагороди
- Орден «Перемога» (№ 12, 4.06.1945)
- три ордени Леніна (21.02.1945, 14.09.1946, 22.09.1956)
- чотири ордени Червоного Прапора (13.12.1941, 27.03.1942, 3.11.1944, 20.07.1949)
- два ордени Суворова I ст. (22.02.1943, 29.07.1944)
- орден Кутузова I ст. (22.02.1944)
- орден Вітчизняної війни I ст. (17.05.1943)
- Орден Святої Анни IV ст. з написом «За хоробрість» (Російська імперія, 1917)
- Медаль «За оборону Кавказу» (1942)
- медаль «За перемогу над Німеччиною у Великій Вітчизняній війні 1941—1945 рр.»
- медаль «За перемогу над Японією»
- медалі
- 14 іноземних нагород
Примітки
- Большая российская энциклопедия — Москва: Большая российская энциклопедия, 2004.
- Deutsche Nationalbibliothek Record #1056074671 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
- Library of Congress Authorities — Library of Congress.
Література
- Українська радянська енциклопедія : у 12 т. / гол. ред. М. П. Бажан ; редкол.: О. К. Антонов та ін. — 2-ге вид. — К. : Головна редакція УРЕ, 1974–1985.
Це незавершена стаття про військового діяча або діячку. Ви можете проєкту, виправивши або дописавши її. |
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Shodo inshih lyudej z takim samim imenem ta prizvishem div Oleksij Antonov Oleksi j Inoke ntijovich Anto nov 15 27 veresnya 1896 Grodno Litovske general gubernatorstvo 18 chervnya 1962 1962 06 18 Moskva radyanskij voyenachalnik general armiyi nachalnik Generalnogo shtabu Chervonoyi armiyi u roki vijni deputat Verhovnoyi Radi SRSR 2 5 go sklikan Antonov Oleksij Inokentijovichros Aleksej Innokentevich AntonovNarodzhennya 15 27 veresnya 1896 1 Grodno Litovske general gubernatorstvo Rosijska imperiya 2 Smert 18 chervnya 1962 1962 06 18 3 65 rokiv Moskva SRSR 2 Pohovannya Nekropol bilya Kremlivskoyi stiniKrayina Rosijska imperiya Rosijska SFRR SRSRPrinalezhnist Rosijska imperatorska armiya Radyanska armiyaOsvita Vijskova akademiya imeni M V Frunze berezen 1931 i Vijskova akademiya imeni M V Frunze traven 1933 Roki sluzhbi Veresen 1916 1 travnya 1918 11 kvitnya 1919 18 chervnya 1962Partiya KPRSZvannya General armiyiKomanduvannya Golovne operativne upravlinnya Generalnogo shtabu Zbrojnih sil Rosijskoyi FederaciyiVijni bitvi Persha svitova vijna i Druga svitova vijnaNagorodi Antonov Oleksij Inokentijovich u VikishovishiZhittyepisNarodivsya 15 27 veresnya 1896 roku v misti Grodno v sim yi Inokentiya Oleksijovicha Antonova 1859 1908 kapitana oficera artilerista i Terezi Ksaveriyivni Antonovoyi 1862 1915 domogospodarki z polskoyi rodini Za nacionalnistyu tatarin kryashen za radyanskih chasiv u literaturi zazvichaj vkazuvali jogo nacionalnist yak rosiyanin abo bilorus Z 1904 roku navchavsya v gimnaziyi mista Ostroga Volinskoyi guberniyi U 1908 roci pomer batko Oleksiya i voni z matir yu ta sestroyu zhili na jogo pensiyu Mati pidroblyala pidgotovkoyu uchniv do ispitiv U 1914 roci z pochatkom Pershoyi svitovoyi vijni Antonovi pereyihali do Peterburga do rodichiv Terezi Ksaveriyivni de Oleksij vstupiv do 8 go klasu gimnaziyi 1915 roku pislya vazhkoyi hvorobi pomerla mati Antonova pomerla a vidacha pensiyi za batka pripinilasya Oleksij zakinchiv Pershu Sankt Peterburzku gimnaziyu pislya chogo vstupiv do Sankt Peterburzkogo universitetu na fiziko matematichnij fakultet de tak i ne rozpochav navchannya Cherez brak koshtiv razom iz dvoma tovarishami vin poyihav pracyuvati brakuvalnikom na zavod Polyakova v seli Slov yanka pid Petrogradom U 1916 roci buv prizvanij do rosijskoyi imperatorskoyi armiyi U grudni 1916 roku zakinchiv priskorenij kurs navchannya u 1 mu Pavlovskomu vijskovomu uchilishi i v chini praporshika napravlenij do lejb gvardiyi yegerskogo polku Na pochatku 1917 roku polk uvijshov do skladu 8 yi armiyi Pivdenno Zahidnogo frontu generala Oleksiya Kaledina V hodi odnogo z boyiv vlitku 1917 roku Antonov otrimav oskolkove poranennya v golovu i buv evakujovanij u gospital do Petrograda Za horobrist viyavlenu v boyu Antonov u lipni 1917 buv nagorodzhenij ordenom Svyatoyi Anni 4 go stupenya Pislya oduzhannya Antonova pereveli v gvardiyi yegerskij rezervnij polk de jogo bulo obrano pomichnikom polkovogo ad yutanta U serpni 1917 roku v skladi odnogo zi zvedenih zagoniv zajmavsya budivnictvom oboronnih sporud u rajoni Pulkovskih visot proti vijsk generala Kornilova 1 travnya 1918 roku Oleksij Antonov zvilnivsya v zapas i vstupiv do Petrogradskogo lisovogo institutu Navchannya vin poyednuvav iz robotoyu sluzhbovcem u prodovolchomu komiteti Petrograda 11 kvitnya 1919 roku Oleksiya Antonova bulo mobilizovano do Chervonoyi armiyi i napravleno do 1 yi Moskovskoyi robitnichoyi diviziyi na posadu pomichnika nachalnika shtabu diviziyi Nezabarom iz diviziyeyu vidpravlenij na Pivdennij front pid Lugansk de diviziya vela vazhki boyi proti vijsk generala Denikina U cih umovah 1 a Moskovska robitnicha diviziya sho zaznala velikih vtrat bula rozformovana a yiyi chastini vvedeni do skladu 15 yi Inzenskoyi strileckoyi diviziyi RSChA Oleksij Antonov buv priznachenij timchasovo vikonuyuchim obov yazki nachalnika shtabu 3 yi brigadi ciyeyi diviziyi U berezni 1920 roku priznachenij nachalnikom shtabu 45 yi brigadi 15 yi Inzenskoyi strileckoyi diviziyi U chervni 1920 roku 15 ta strilecka diviziya zdijsnila marsh do Pivdennoyi Ukrayini v rajon Kahovki de vstupila u zustrichni boyi z chastinami armiyi Vrangelya U listopadi 1920 roku diviziya brala uchast v okupaciyi Krimu Pislya zakinchennya bojovih dij u Krimu 15 a Inzensko Sivaska diviziya bula perevedena na t z trudove stanovishe navesni 1921 roku 45 a brigada Antonova zajmalasya provedennyam posivnoyi kampaniyi u pivdennij Ukrayini Z 1922 roku diviziya bazuvalasya v misti Mikolayevi Chlen VKP b z 1928 roku Z 1928 po berezen 1931 roku Oleksij Antonov navchavsya na osnovnomu komandnomu fakulteti u Vijskovij akademiyi RSChA imeni Frunze U berezni 1931 roku zakinchiv akademiyu i povernuvsya do Ukrayinskogo vijskovogo okrugu na posadu nachalnika shtabu 46 yi strileckoyi diviziyi v misti Korosteni Vzhe voseni 1932 roku jogo znovu napravili do Vijskovoyi akademiyi RSChA imeni Frunze na shojno stvorenij operativnij fakultet U travni 1933 zakinchiv jogo z vidznakoyu Pislya zakinchennya operativnogo fakultetu Antonov she pivtora roku buv nachalnikom shtabu 46 yi strileckoyi diviziyi RSChA Z zhovtnya 1934 po serpen 1935 roku sluzhiv nachalnikom shtabu Mogiliv Yampilskogo ukriprajonu Voseni 1935 roku buv priznachenij nachalnikom operativnogo viddilu shtabu Harkivskogo vijskovogo okrugu Z zhovtnya 1936 po cherven 1937 roku navchavsya u Vijskovij akademiyi Generalnogo shtabu Chervonoyi armiyi U chervni 1937 roku priznachenij na posadu nachalnika shtabu Moskovskogo vijskovogo okrugu komanduvach vijsk okrugu Marshal Radyanskogo Soyuzu Semen Budonnij Z grudnya 1938 roku Antonov perejshov na vikladacku ta naukovo doslidnu robotu do Vijskovoyi akademiyi RSChA imeni Frunze 11 lyutogo 1940 roku rishennyam Vishoyi atestacijnoyi komisiyi Antonovu bulo prisvoyeno vchene zvannya docent U berezni 1941 roku napravlenij do Kiyivskogo osoblivogo vijskovogo okrugu na posadu zastupnika nachalnika shtabu okrugu Faktichno zajmavsya pidgotovkoyu vijsk okrugu do oboroni vid nimeckogo udaru Pid chas nimecko radyanskoyi vijni 1941 1945 rr 24 chervnya 1941 roku z vidilennyam zi skladu okrugu upravlinnya Pivdenno Zahidnogo frontu Oleksiya Antonova bulo priznacheno nachalnikom shtabu Kiyivskogo osoblivogo vijskovogo okrugu Pid jogo bezposerednim kerivnictvom bulo sformovano 13 tu ta 17 tu zapasni strilecki brigadi ta ryad chastin okruzhnogo ta armijskogo pidporyadkuvannya U serpni 1941 roku ocholiv robotu z formuvannyu upravlinnya Pivdennogo frontu a 27 serpnya 1941 roku priznachenij nachalnikom shtabu Pivdennogo frontu 28 lipnya 1942 roku z pochatkom bitvi za Kavkaz Pivnichno Kavkazkij ta Pivdennij fronti buli ob yednani v yedinij Pivnichno Kavkazkij front pid komanduvannyam marshala Budonnogo Nachalnikom shtabu frontu bulo priznacheno Antonova Pislya reorganizaciyi frontu iz pochatku veresnya 1942 roku nachalnik shtabu utvorenoyi Chornomorskoyi grupi vijsk Z 22 listopada po gruden 1942 roku nachalnik shtabu Zakavkazkogo frontu Z grudnya 1942 roku zastupnik nachalnika Generalnogo shtabu nachalnik Operativnogo upravlinnya Generalnogo shtabu Z 19 lyutogo 1945 po berezen 1946 roku nachalnik Generalnogo shtabu Zbrojnih Sil SRSR Oleksij Antonov brav uchast u roboti Krimskoyi konferenciyi troh soyuznih derzhav lyutij 1945 Pislya vijni z bereznya 1946 roku 1 j zastupnik nachalnika Generalnogo shtabu Zbrojnih Sil SRSR 6 listopada 1948 roku napravlenij do Zakavkazkogo vijskovogo okrugu na posadu pershogo zastupnika komanduvacha vijsk okrugu Marshala Radyanskogo Soyuzu Tolbuhina pislya jogo smerti z zhovtnya 1949 roku vikonuvav obov yazki komanduvacha a v sichni 1950 roku buv zatverdzhenij na posadi komanduvacha vijsk Zakavkazkogo vijskovogo okrugu U Tbilisi Antonov prosluzhiv do vesni 1954 roku U kvitni 1954 chervni 1962 roku 1 j zastupnik nachalnika Generalnogo shtabu i odnochasno chlen kolegiyi Ministerstva oboroni SRSR Odnochasno z travnya 1955 po cherven 1962 roku nachalnik shtabu Ob yednanih zbrojnih sil krayin uchasnikiv Varshavskogo dogovoru Na nogo bulo pokladeno osnovnu robotu z nalagodzhennya aparatu upravlinnya armij krayin Varshavskogo dogovoru organizaciyi navchannya vijsk spilnim diyam Antonov osobisto brav uchast u bagatoh navchannyah vijsk soyuznih derzhav Pomer 18 chervnya 1962 roku v Moskvi Urna z prahom generala zamurovana v Kremlivskij stini na Krasnij ploshi Vijskovi zvannyaPraporshik 1917 Polkovnik 2 12 1935 Kombrig 16 07 1937 General major 4 06 1940 General lejtenant 27 12 1941 General polkovnik 4 04 1943 General armiyi 7 08 1943 NagorodiOrden Peremoga 12 4 06 1945 tri ordeni Lenina 21 02 1945 14 09 1946 22 09 1956 chotiri ordeni Chervonogo Prapora 13 12 1941 27 03 1942 3 11 1944 20 07 1949 dva ordeni Suvorova I st 22 02 1943 29 07 1944 orden Kutuzova I st 22 02 1944 orden Vitchiznyanoyi vijni I st 17 05 1943 Orden Svyatoyi Anni IV st z napisom Za horobrist Rosijska imperiya 1917 Medal Za oboronu Kavkazu 1942 medal Za peremogu nad Nimechchinoyu u Velikij Vitchiznyanij vijni 1941 1945 rr medal Za peremogu nad Yaponiyeyu medali 14 inozemnih nagorodPrimitkiBolshaya rossijskaya enciklopediya Moskva Bolshaya rossijskaya enciklopediya 2004 d Track Q1768199d Track Q649d Track Q5061737 Deutsche Nationalbibliothek Record 1056074671 Gemeinsame Normdatei 2012 2016 d Track Q27302d Track Q36578 Library of Congress Authorities Library of Congress d Track Q13219454d Track Q131454LiteraturaUkrayinska radyanska enciklopediya u 12 t gol red M P Bazhan redkol O K Antonov ta in 2 ge vid K Golovna redakciya URE 1974 1985 Poperednik Marshal Radyanskogo Soyuzu Vasilevskij Oleksandr Mihajlovich 1942 1945 Nachalnik Generalnogo shtabu 1945 1946 Nastupnik Marshal Radyanskogo Soyuzu Vasilevskij Oleksandr Mihajlovich 1946 1948 Ce nezavershena stattya pro vijskovogo diyacha abo diyachku Vi mozhete dopomogti proyektu vipravivshi abo dopisavshi yiyi