Яків (Якоб) Цуртавелі (груз. იაკობ ცურტაველი), також Яків Цуртавський, священник Яків (груз. იაკობ ხუცესი, Якоб Хуцесі) — грузинський письменник кінця V століття.
Йому належить агіографічний твір «Мучеництво святої цариці Шушанік» (між 476 і 483) — перша збережена пам'ятка давньої грузинської літератури. Воно розповідає про життя та мученицьку смерть дружини картлійського правителя , яка відмовилася слідом за чоловіком, що шукав союзу з Персією, перейти в зороастризм. За це Варскен піддав Шушанік тяжким катуванням і ув'язнив її в темниці, де вона й померла через 6 років. Автор житія стверджує, що був духівником цариці, описує (від третьої особи) свої бесіди з Шушанік, тому складене ним житіє унікальне як свідчення очевидця подій. Крім коротких відомостей, почерпнутих з «Мучеництва…», достовірної інформації про життя Якова Цуртавелі немає.
Див. також
Література
- მ. საბინინი, საქართველოს სამოთხე, გვ. 182—192;
- იაკობ ცურტაველი, მარტვილობაÁ შუშანიკისი, ქართული და სომხური ტექსტები გამოსცა ილ. აბულაძემ, ტფილისი, 1938, გვ. 3-47;
- ს. ყუბანეიშვილი, ძველი ქართული ლიტერატურის ქრესტომათია, I, თბილისი, 1946, გვ. 34-44;
- ძველი ქართული აგიოგრაფიული ლიტერატურის ძეგლები, I, გვ. 11-29;
- იაკობ ცურტაველი, წამებაÁ წმიდისა შუშანიკისი დედოფლისაÁ, გამოსაცემად მოამზადა ც. ქურციკიძემ, თბილისი, 1979.
- К. Кекелидзе, Памятники древнегрузинской агиографии, Тбилиси, 1956, გვ. 7-28.
- К. Кекелидзе, Якоб Цуртавели, Мученичество Шушаники, Тбилиси, 1979;
- Яков Цуртавели, Мученичество Шушаник, перевод В. Дондуа, Введение и примечания З. Алексидзе, Тбилиси, 1978.
- ა. ბარამიძე, `შუშანიკის წამების~ ახლებური გაგების გარშემო, ჟურნ. მნათობი, # 10, 1978.
- რ. ბარამიძე, ქართული მწერლობის სათავეებთან, თბილისი, 1978;
- კ. კეკელიძე, ძველი ქართული ლიტერატურის ისტორია, გვ. 113—122;
- ქართული მწერლობა, I, თბილისი, 1984, გვ. 124—127;
- შ. ონიანი, იაკობ ხუცესის `წამებაÁ წმიდისა შუშანიკისი~, თბილისი, 1978;
- შუშანიკის წამება. საიუბილეო კრებული. გამოკვლევები და წერილები, თბილისი, 1978;
- თ. ჭილაძე, იაკობ ცურტაველის `შუშანიკის წამება~, თბილისი, 1978;
- ივ. ჯავახიშვილი, საისტორიო მწერლობა, გვ. 45-54;
- ნ. ჯანაშია, შუშანიკის წამება, ისტორიულ-წყაროთმცოდნეობითი გამოკვლევა, თბილისი, 1980;
- შ. ონიანი, იაკობ ხუცესის `შუშანიკის წამება", თბილისი, 1978.
- Bart D Ehrman, Andrew Jacobs, editors, Christianity in Late Antiquity, 300—450 °C.E: A Reader, Oxford University Press US, pages 499—504
- Donald Rayfield, [en], Routledge (UK) page 42
Посилання
- Про Якова Цуртавели та його твір [ 15 червня 2008 у Wayback Machine.]
Це незавершена стаття про християнство. Ви можете проєкту, виправивши або дописавши її. |
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Yakiv Yakob Curtaveli gruz იაკობ ცურტაველი takozh Yakiv Curtavskij svyashennik Yakiv gruz იაკობ ხუცესი Yakob Hucesi gruzinskij pismennik kincya V stolittya Jomu nalezhit agiografichnij tvir Muchenictvo svyatoyi carici Shushanik mizh 476 i 483 persha zberezhena pam yatka davnoyi gruzinskoyi literaturi Vono rozpovidaye pro zhittya ta muchenicku smert druzhini kartlijskogo pravitelya yaka vidmovilasya slidom za cholovikom sho shukav soyuzu z Persiyeyu perejti v zoroastrizm Za ce Varsken piddav Shushanik tyazhkim katuvannyam i uv yazniv yiyi v temnici de vona j pomerla cherez 6 rokiv Avtor zhitiya stverdzhuye sho buv duhivnikom carici opisuye vid tretoyi osobi svoyi besidi z Shushanik tomu skladene nim zhitiye unikalne yak svidchennya ochevidcya podij Krim korotkih vidomostej pocherpnutih z Muchenictva dostovirnoyi informaciyi pro zhittya Yakova Curtaveli nemaye Div takozhMuchenictvo svyatoyi carici Shushanik Svyata ShushanikaLiteraturaმ საბინინი საქართველოს სამოთხე გვ 182 192 იაკობ ცურტაველი მარტვილობაA შუშანიკისი ქართული და სომხური ტექსტები გამოსცა ილ აბულაძემ ტფილისი 1938 გვ 3 47 ს ყუბანეიშვილი ძველი ქართული ლიტერატურის ქრესტომათია I თბილისი 1946 გვ 34 44 ძველი ქართული აგიოგრაფიული ლიტერატურის ძეგლები I გვ 11 29 იაკობ ცურტაველი წამებაA წმიდისა შუშანიკისი დედოფლისაA გამოსაცემად მოამზადა ც ქურციკიძემ თბილისი 1979 K Kekelidze Pamyatniki drevnegruzinskoj agiografii Tbilisi 1956 გვ 7 28 K Kekelidze Yakob Curtaveli Muchenichestvo Shushaniki Tbilisi 1979 Yakov Curtaveli Muchenichestvo Shushanik perevod V Dondua Vvedenie i primechaniya Z Aleksidze Tbilisi 1978 ა ბარამიძე შუშანიკის წამების ახლებური გაგების გარშემო ჟურნ მნათობი 10 1978 რ ბარამიძე ქართული მწერლობის სათავეებთან თბილისი 1978 კ კეკელიძე ძველი ქართული ლიტერატურის ისტორია გვ 113 122 ქართული მწერლობა I თბილისი 1984 გვ 124 127 შ ონიანი იაკობ ხუცესის წამებაA წმიდისა შუშანიკისი თბილისი 1978 შუშანიკის წამება საიუბილეო კრებული გამოკვლევები და წერილები თბილისი 1978 თ ჭილაძე იაკობ ცურტაველის შუშანიკის წამება თბილისი 1978 ივ ჯავახიშვილი საისტორიო მწერლობა გვ 45 54 ნ ჯანაშია შუშანიკის წამება ისტორიულ წყაროთმცოდნეობითი გამოკვლევა თბილისი 1980 შ ონიანი იაკობ ხუცესის შუშანიკის წამება თბილისი 1978 Bart D Ehrman Andrew Jacobs editors Christianity in Late Antiquity 300 450 C E A Reader Oxford University Press US ISBN 0 19 515461 4 pages 499 504 Donald Rayfield en Routledge UK ISBN 0 7007 1163 5 page 42PosilannyaPro Yakova Curtaveli ta jogo tvir 15 chervnya 2008 u Wayback Machine Ce nezavershena stattya pro hristiyanstvo Vi mozhete dopomogti proyektu vipravivshi abo dopisavshi yiyi