На схід від Едему (англ. East of Eden) — роман американського письменника, лауреата Нобелівської премії з літератури Джона Стейнбека. Сімейна сага вийшла у видавництві Viking Press у Нью-Йорку 1952 року та згодом стала бестселером. Кажуть, що Стейнбек вважав «На схід від Едему» своїм opus magnum; принаймні, серед читачів це, мабуть, найпопулярніший його роман донині. Екранізація 1955 року Еліа Казана з Джеймсом Діном у головній ролі також стала всесвітньо відомою, хоча в ній йдеться лише про останню чверть книги.
Автор | Джон Стейнбек |
---|---|
Країна | США |
Мова | американська англійська і англійська |
Жанр | сімейна сага |
Видавництво | Viking Press |
Видано | вересень 1952[1] |
Видано українською | КМ-Букс |
Перекладач(і) | Тетяна Некряч |
|
Сюжет
Роман складається з чотирьох частин. Дія відбувається в долині Салінас (Каліфорнія).
Частина 1
Молодий Семюель Гамільтон та його дружина Лайза покинули Північну Ірландію та оселилися фермерами в Каліфорнії. У них четверо синів: Джордж, Вілл, Том і Джозеф, і п'ять дочок: Уна, Ліззі, Дессі, Олів (мати оповідача) і Моллі.
Сайрус Траск, солдат, який отримав поранення в ногу, має ферму в Коннектикуті. У нього була перша дитина, Адам, від першої дружини, яка покінчила життя самогубством, і друга дитина, Чарльз, від фермерської дівчини, на ім'я Аліса.
Перша частина розповідає історію життя двох родин до кінця століття.
Частина 2
На зорі 20 століття.
У другій частині Адам і Чарльз переживають різні конфлікти, які призводять до сварок між братами. Адам то йде, то повертається до армії і в перервах між їхніми сварками подорожує Сполученими Штатами. У цей час Адам зустрічає свою майбутню дружину.
Частина 3
Адам, після серйозної сварки з братом, вирішує переїхати до Каліфорнії, точніше до долини Салінас, разом із дружиною. Саме в цій третій частині відбувається кілька зустрічей з родиною Адама та сім'єю Семюеля Гамільтона. Дружина Адама народжує близнюків Аарона і Калеба. Лі, слуга-китаєць, допомагає родині доглядати за двома новонародженими дітьми. Дружина Адама залишає їх, щоб переїхати в інше місце.
Частина 4
Саме в цій останній частині Адам живе з Аароном і Калебом не в селі, а в будинку в місті. Калеб дізнається, що його мати не померла і що вона живе в тому ж місті.
Дійові герої
- Сім'я Траск: Сайрус Траск, пані Траск, Аліса, Адам, Чарльз, Арон, Калеб.
- Сім'я Гамільтон: Семюель Гамільтон, Ліза, Джордж, Вілл, Том, Джо, Ліззі, Уна, Дессі, Олів, Моллі.
- Інші персонажі: Кеті Еймс, Лі, Абра Бейкон, містер Едвардс, Фей, Етель, Джо Валері.
Теми
Біблійне натхнення
У книзі досліджуються теми розбещеності, доброчинності, любові, боротьби за визнання, величі та здатності до саморуйнування, особливо провини та свободи. Він пов'язує ці теми з посиланнями і численними паралелями з Книгою Буття (особливо з 4 розділом Буття, історією Каїна і Авеля).
Роман містить численні біблійні паралелі:
Книга Буття, Каїн і Авель | На схід від Едему, Чарльз і Адам | На схід від Едему, Калеб і Арон |
---|---|---|
«І був Авель пастух отари, а Каїн був рільник» (Буття 4:2). | Чарльз — фермер, який старанно працює навіть після того, як успадкував чималий статок від свого батька Сайруса. | Калеб інвестує в посіви бобів. Арон вчиться на священика (священика часто порівнюють з пастухом, охоронцем овець Господніх). |
«І зглянувся Господь на Авеля й на жертву його, а на Каїна й на жертву його не зглянувся.» (Буття 4:4-5) | Сайрус віддає перевагу подарунку свого сина Адама (знайденому ним безпритульному цуценяті) перед подарунком іншого сина Чарльза (дорогим, важко заробленим ножем). | Адам відкидає гроші свого сина Калеба і хотів би, щоб той жив хорошим життям, як Арон. |
«І сталось, як були вони в полі, повстав Каїн на Авеля, брата свого, і вбив його.» (Буття 4:8) | Після того, як їхній батько відмовився від них, Чарльз нападає на Адама і майже забиває його до смерті. Потім Чарльз йде за сокирою, імовірно, щоб убити Адама, але Адаму вдається втекти. | Після того, як Адам відмовляється від грошей Калеба, Калеб розповідає Арону про бордель їхньої матері. Арон у розпачі вступає до армії і гине в бою. |
«І вмістив Господь знака на Каїні, щоб не вбив його кожен, хто стріне його.» (Буття 4:15) | Чарльз отримує чорний шрам на лобі, коли намагається зрушити камінь зі свого поля. | Калеб описується як темніший і зловісніший на вигляд, ніж Арон. Слід також зазначити, що Адам сказав Калебу «тімшел», що означає «ти можеш». Це означає, що Калеб може подолати свою збочену природу завдяки знаку, який Бог наклав на нього. Просячи Адама пробачити свого сина, Лі також говорить йому: «Твій син позначений провиною». |
Каїн — єдиний, хто має потомство. | У Адама двоє дітей, але Кейт натякає, що діти можуть бути від Чарльза. | Арон гине на війні, і Калеб залишається єдиним, хто може мати дітей. |
У романі Адам, Самуїл і Лі мають важливу розмову, в якій вони усвідомлюють, що оскільки Авель помер, не маючи дітей, вони самі є нащадками Каїна. Однак це не відповідає тексту книги Буття, де вказано, що люди походять не від Каїна чи Авеля, а від третього сина Адама і Єви, Сифа.
Упередження
Стейнбек у дискусії між Семюелем Гамільтоном і Лі, азійським слугою Адама Траска, показує важливість зовнішності та упереджень у взаємостосунках, а також хибність цих стосунків через наявність цих упереджень. Особливо запам'ятовуються коментарі Лі до Семюеля про те, чому він почав розмовляти на суржику (тут — уривчаста англійська мова, змішана з сильним азійським акцентом), хоча він народився в США і володіє англійською мовою так само добре, а то й краще, ніж більшість американців.
Аналіз Стейнбека знову виявляє розчавлювання особистості суспільством. На думку Стейнбека, люди не сприймають кожну людину з погляду її особистості, її сутності, а лише через упередження, пов'язані з етнічною зовнішністю чи функціями. Стейнбек протестує тут за соціальну справедливість, громадянську рівність і повагу до особистості. Варто зазначити, що деякі персонажі його роману дуже відрізняються зовні та в реальності: Лі, Семюел Гамільтон, Кеті Траск та інші.
Акультурація
У тій самій розмові, що й раніше, Семюель і Лі обговорюють відмінності в можливості соціальної інтеграції між американцями залежно від їхньої етнічної приналежності. Семюел — ірландець; Лі має китайське походження, але народився в Америці. Семюел освічений, але не дуже добре; Лі — розумний, освічений і навчався в Каліфорнійському університеті.
Проте Лі відчуває, що у нього "немає жодного шансу коли-небудь зійти за американця ". Семюель відповідає, що, можливо, він зможе, якщо відріже косу, яку носить, і буде одягатися та розмовляти як американець. Але Лі відповідає: «Ні. Я намагався. Я намагався. Для так званих білих я все ще був китайцем, але китайцем, який намагався це приховати. І водночас мої друзі віддалялися від мене».
Коротка історія роману
Під час написання роману Стейнбек по черзі розглядав кілька назв для книги: «Долина Салінас» (англ. The Salinas Valley) — робоча назва на початку; «Моя долина» (англ. My Valley) та «Вниз по долині» (англ. Down the valley) — після того, як техаський бізнесмен запропонував зробити назву більш універсальною; а потім вирішив включити біблійну алюзію безпосередньо в назву «Каїновий знак» (англ. Cain Sign). І лише переписуючи 16 віршів «Каїна та Авеля» в сам текст, він з ентузіазмом обрав для назви останні слова останнього вірша: «На схід від Едему». Цей останній вірш є:
І вийшов Каїн з-перед лиця Господнього, й осів у країні Нод, на схід від Едену. Буття (4:16)
Стейнбек писав другу після завершення свого рукопису: «Я закінчив свою книгу тиждень тому. […] Це найдовша і найважча робота, яку я коли-небудь робив. […] Я вклав у неї все, що хотів написати все своє життя. Це „книга“. Якщо вона погана, то я завжди помилявся. Я не хочу сказати, що збираюся зупинитися, але це важлива віха, і я відчуваю себе вільною. Я можу робити з нею те, що хочу. У мене завжди була ця книга, яка чекала на те, щоб бути написаною».
Критика
Після виходу у світ у вересні 1952 року «На схід від Едему» справив глибоке враження на широку публіку і швидко став бестселером номер один серед художніх книг. У листі до друга Стейнбек писав: «Я отримую шквал листів… Люди пишуть так, ніби це їхня книга».
Однак літературні критики не були такими прихильними. Роман не був добре сприйнятий критиками, які вважали його занадто сильним і непереконливим, особливо у використанні біблійних алюзій. Багато критиків вважали роман огидним, але захопливим через зображення насильства і сексуального садизму. Зокрема, критики вважали образ Кеті (і її жорстокість) неправдоподібним і шокуючим. Інші вважали філософію Стейнбека занадто сильною в романі та стверджували, що він був моралістом. На думку критиків, зображення Стейнбеком добра і зла було гіперболізованим і спрощеним, особливо в образі Кеті.
Саме ці аспекти полюбилися читачам і сьогодні широко визнані літературними критиками. «На схід від раю» миттєво став бестселером у листопаді 1952 року, через місяць після виходу у світ, і зараз вважається одним з найкращих досягнень Стейнбека. Щороку продається близько 50 000 примірників роману. Популярність роману знову злетіла у 2003 році після того, як він був обраний до книжкового клубу Опри. Книга посіла друге місце у списку бестселерів, довівши, що вона залишається надзвичайно популярною серед широкої публіки.
Український переклад
- Джон Стейнбек. На схід від Едему. Пер. з анг. Тетяна Некряч. — Київ: КМ-Букс, 2018—736 с.
Примітки
- Freebase Data Dumps — Google.
- Bloom, Harold (2003). John Steinbeck (англ.). Infobase Publishing. ISBN .
- Králová, Eva (2013). Inseparability of good and evil as a challenge in Steinbeck’s ‘East of Eden’. Trenčín: université de Trenčín.
- McCright, David Stewart. East of Eden: Steinbeck's proclamation of human greatness. Ames: université d’État de l’Iowa.
- Біблійні цитати подані згідно з перкладом І. Огієнка.
- À l'est d’Éden, Le Livre de Poche, 1974, trad. J. C. Bonnardot, p. 193.
- У перекладі І. Огієнка 1962.
- Benson, Jackson J.; Steinbeck, John (1990). a Writer: a Biography. Londres: Penguin Books. с. 697. ISBN .
«I finished my book a week ago. […] Much the longest and surely the most difficult work I have ever done. […] I have put all the things I have wanted to write all my life. This is “the book.” If it is not good I have fooled myself all the time. I don’t mean I will stop but this is a definite milestone and I feel released. Having done this I can do anything I want. Always I had this book waiting to be written.»
- Warnick, Claire. Cathy Trask, Monstrosity, and Gender-Based Fears in John Steinbeck’s East of Eden. Provo, université Brigham Young. Процитовано 13 грудня 2020 року.
- East of Eden - Critical Reception | Steinbeck in the Schools. steinbeckintheschools.com (англ.). Процитовано 6 квітня 2023.
- На схід від Едему. chytomo.com (укр.). 20 березня 2018. Процитовано 6 квітня 2023.
Посилання
- (англ.) East of Eden на ресурсі [en]
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Na shid vid Edemu angl East of Eden roman amerikanskogo pismennika laureata Nobelivskoyi premiyi z literaturi Dzhona Stejnbeka Simejna saga vijshla u vidavnictvi Viking Press u Nyu Jorku 1952 roku ta zgodom stala bestselerom Kazhut sho Stejnbek vvazhav Na shid vid Edemu svoyim opus magnum prinajmni sered chitachiv ce mabut najpopulyarnishij jogo roman donini Ekranizaciya 1955 roku Elia Kazana z Dzhejmsom Dinom u golovnij roli takozh stala vsesvitno vidomoyu hocha v nij jdetsya lishe pro ostannyu chvert knigi Na shid vid Edemu AvtorDzhon StejnbekKrayinaSShAMovaamerikanska anglijska i anglijskaZhanrsimejna sagaVidavnictvoViking PressVidanoveresen 1952 1 Vidano ukrayinskoyuKM BuksPerekladach i Tetyana Nekryach Na shid vid Edemu u VikishovishiSyuzhetRoman skladayetsya z chotiroh chastin Diya vidbuvayetsya v dolini Salinas Kaliforniya Chastina 1 Molodij Semyuel Gamilton ta jogo druzhina Lajza pokinuli Pivnichnu Irlandiyu ta oselilisya fermerami v Kaliforniyi U nih chetvero siniv Dzhordzh Vill Tom i Dzhozef i p yat dochok Una Lizzi Dessi Oliv mati opovidacha i Molli Sajrus Trask soldat yakij otrimav poranennya v nogu maye fermu v Konnektikuti U nogo bula persha ditina Adam vid pershoyi druzhini yaka pokinchila zhittya samogubstvom i druga ditina Charlz vid fermerskoyi divchini na im ya Alisa Persha chastina rozpovidaye istoriyu zhittya dvoh rodin do kincya stolittya Chastina 2 Na zori 20 stolittya U drugij chastini Adam i Charlz perezhivayut rizni konflikti yaki prizvodyat do svarok mizh bratami Adam to jde to povertayetsya do armiyi i v perervah mizh yihnimi svarkami podorozhuye Spoluchenimi Shtatami U cej chas Adam zustrichaye svoyu majbutnyu druzhinu Chastina 3 Adam pislya serjoznoyi svarki z bratom virishuye pereyihati do Kaliforniyi tochnishe do dolini Salinas razom iz druzhinoyu Same v cij tretij chastini vidbuvayetsya kilka zustrichej z rodinoyu Adama ta sim yeyu Semyuelya Gamiltona Druzhina Adama narodzhuye bliznyukiv Aarona i Kaleba Li sluga kitayec dopomagaye rodini doglyadati za dvoma novonarodzhenimi ditmi Druzhina Adama zalishaye yih shob pereyihati v inshe misce Chastina 4 Same v cij ostannij chastini Adam zhive z Aaronom i Kalebom ne v seli a v budinku v misti Kaleb diznayetsya sho jogo mati ne pomerla i sho vona zhive v tomu zh misti Dijovi geroyiSim ya Trask Sajrus Trask pani Trask Alisa Adam Charlz Aron Kaleb Sim ya Gamilton Semyuel Gamilton Liza Dzhordzh Vill Tom Dzho Lizzi Una Dessi Oliv Molli Inshi personazhi Keti Ejms Li Abra Bejkon mister Edvards Fej Etel Dzho Valeri TemiBiblijne nathnennya U knizi doslidzhuyutsya temi rozbeshenosti dobrochinnosti lyubovi borotbi za viznannya velichi ta zdatnosti do samorujnuvannya osoblivo provini ta svobodi Vin pov yazuye ci temi z posilannyami i chislennimi paralelyami z Knigoyu Buttya osoblivo z 4 rozdilom Buttya istoriyeyu Kayina i Avelya Roman mistit chislenni biblijni paraleli Kniga Buttya Kayin i Avel Na shid vid Edemu Charlz i Adam Na shid vid Edemu Kaleb i Aron I buv Avel pastuh otari a Kayin buv rilnik Buttya 4 2 Charlz fermer yakij staranno pracyuye navit pislya togo yak uspadkuvav chimalij statok vid svogo batka Sajrusa Kaleb investuye v posivi bobiv Aron vchitsya na svyashenika svyashenika chasto porivnyuyut z pastuhom ohoroncem ovec Gospodnih I zglyanuvsya Gospod na Avelya j na zhertvu jogo a na Kayina j na zhertvu jogo ne zglyanuvsya Buttya 4 4 5 Sajrus viddaye perevagu podarunku svogo sina Adama znajdenomu nim bezpritulnomu cucenyati pered podarunkom inshogo sina Charlza dorogim vazhko zaroblenim nozhem Adam vidkidaye groshi svogo sina Kaleba i hotiv bi shob toj zhiv horoshim zhittyam yak Aron I stalos yak buli voni v poli povstav Kayin na Avelya brata svogo i vbiv jogo Buttya 4 8 Pislya togo yak yihnij batko vidmovivsya vid nih Charlz napadaye na Adama i majzhe zabivaye jogo do smerti Potim Charlz jde za sokiroyu imovirno shob ubiti Adama ale Adamu vdayetsya vtekti Pislya togo yak Adam vidmovlyayetsya vid groshej Kaleba Kaleb rozpovidaye Aronu pro bordel yihnoyi materi Aron u rozpachi vstupaye do armiyi i gine v boyu I vmistiv Gospod znaka na Kayini shob ne vbiv jogo kozhen hto strine jogo Buttya 4 15 Charlz otrimuye chornij shram na lobi koli namagayetsya zrushiti kamin zi svogo polya Kaleb opisuyetsya yak temnishij i zlovisnishij na viglyad nizh Aron Slid takozh zaznachiti sho Adam skazav Kalebu timshel sho oznachaye ti mozhesh Ce oznachaye sho Kaleb mozhe podolati svoyu zbochenu prirodu zavdyaki znaku yakij Bog naklav na nogo Prosyachi Adama probachiti svogo sina Li takozh govorit jomu Tvij sin poznachenij provinoyu Kayin yedinij hto maye potomstvo U Adama dvoye ditej ale Kejt natyakaye sho diti mozhut buti vid Charlza Aron gine na vijni i Kaleb zalishayetsya yedinim hto mozhe mati ditej U romani Adam Samuyil i Li mayut vazhlivu rozmovu v yakij voni usvidomlyuyut sho oskilki Avel pomer ne mayuchi ditej voni sami ye nashadkami Kayina Odnak ce ne vidpovidaye tekstu knigi Buttya de vkazano sho lyudi pohodyat ne vid Kayina chi Avelya a vid tretogo sina Adama i Yevi Sifa Uperedzhennya Stejnbek u diskusiyi mizh Semyuelem Gamiltonom i Li azijskim slugoyu Adama Traska pokazuye vazhlivist zovnishnosti ta uperedzhen u vzayemostosunkah a takozh hibnist cih stosunkiv cherez nayavnist cih uperedzhen Osoblivo zapam yatovuyutsya komentari Li do Semyuelya pro te chomu vin pochav rozmovlyati na surzhiku tut urivchasta anglijska mova zmishana z silnim azijskim akcentom hocha vin narodivsya v SShA i volodiye anglijskoyu movoyu tak samo dobre a to j krashe nizh bilshist amerikanciv Analiz Stejnbeka znovu viyavlyaye rozchavlyuvannya osobistosti suspilstvom Na dumku Stejnbeka lyudi ne sprijmayut kozhnu lyudinu z poglyadu yiyi osobistosti yiyi sutnosti a lishe cherez uperedzhennya pov yazani z etnichnoyu zovnishnistyu chi funkciyami Stejnbek protestuye tut za socialnu spravedlivist gromadyansku rivnist i povagu do osobistosti Varto zaznachiti sho deyaki personazhi jogo romanu duzhe vidriznyayutsya zovni ta v realnosti Li Semyuel Gamilton Keti Trask ta inshi Akulturaciya U tij samij rozmovi sho j ranishe Semyuel i Li obgovoryuyut vidminnosti v mozhlivosti socialnoyi integraciyi mizh amerikancyami zalezhno vid yihnoyi etnichnoyi prinalezhnosti Semyuel irlandec Li maye kitajske pohodzhennya ale narodivsya v Americi Semyuel osvichenij ale ne duzhe dobre Li rozumnij osvichenij i navchavsya v Kalifornijskomu universiteti Prote Li vidchuvaye sho u nogo nemaye zhodnogo shansu koli nebud zijti za amerikancya Semyuel vidpovidaye sho mozhlivo vin zmozhe yaksho vidrizhe kosu yaku nosit i bude odyagatisya ta rozmovlyati yak amerikanec Ale Li vidpovidaye Ni Ya namagavsya Ya namagavsya Dlya tak zvanih bilih ya vse she buv kitajcem ale kitajcem yakij namagavsya ce prihovati I vodnochas moyi druzi viddalyalisya vid mene Korotka istoriya romanuPid chas napisannya romanu Stejnbek po cherzi rozglyadav kilka nazv dlya knigi Dolina Salinas angl The Salinas Valley robocha nazva na pochatku Moya dolina angl My Valley ta Vniz po dolini angl Down the valley pislya togo yak tehaskij biznesmen zaproponuvav zrobiti nazvu bilsh universalnoyu a potim virishiv vklyuchiti biblijnu alyuziyu bezposeredno v nazvu Kayinovij znak angl Cain Sign I lishe perepisuyuchi 16 virshiv Kayina ta Avelya v sam tekst vin z entuziazmom obrav dlya nazvi ostanni slova ostannogo virsha Na shid vid Edemu Cej ostannij virsh ye I vijshov Kayin z pered licya Gospodnogo j osiv u krayini Nod na shid vid Edenu Buttya 4 16 Stejnbek pisav drugu pislya zavershennya svogo rukopisu Ya zakinchiv svoyu knigu tizhden tomu Ce najdovsha i najvazhcha robota yaku ya koli nebud robiv Ya vklav u neyi vse sho hotiv napisati vse svoye zhittya Ce kniga Yaksho vona pogana to ya zavzhdi pomilyavsya Ya ne hochu skazati sho zbirayusya zupinitisya ale ce vazhliva viha i ya vidchuvayu sebe vilnoyu Ya mozhu robiti z neyu te sho hochu U mene zavzhdi bula cya kniga yaka chekala na te shob buti napisanoyu KritikaPislya vihodu u svit u veresni 1952 roku Na shid vid Edemu spraviv gliboke vrazhennya na shiroku publiku i shvidko stav bestselerom nomer odin sered hudozhnih knig U listi do druga Stejnbek pisav Ya otrimuyu shkval listiv Lyudi pishut tak nibi ce yihnya kniga Odnak literaturni kritiki ne buli takimi prihilnimi Roman ne buv dobre sprijnyatij kritikami yaki vvazhali jogo zanadto silnim i neperekonlivim osoblivo u vikoristanni biblijnih alyuzij Bagato kritikiv vvazhali roman ogidnim ale zahoplivim cherez zobrazhennya nasilstva i seksualnogo sadizmu Zokrema kritiki vvazhali obraz Keti i yiyi zhorstokist nepravdopodibnim i shokuyuchim Inshi vvazhali filosofiyu Stejnbeka zanadto silnoyu v romani ta stverdzhuvali sho vin buv moralistom Na dumku kritikiv zobrazhennya Stejnbekom dobra i zla bulo giperbolizovanim i sproshenim osoblivo v obrazi Keti Same ci aspekti polyubilisya chitacham i sogodni shiroko viznani literaturnimi kritikami Na shid vid rayu mittyevo stav bestselerom u listopadi 1952 roku cherez misyac pislya vihodu u svit i zaraz vvazhayetsya odnim z najkrashih dosyagnen Stejnbeka Shoroku prodayetsya blizko 50 000 primirnikiv romanu Populyarnist romanu znovu zletila u 2003 roci pislya togo yak vin buv obranij do knizhkovogo klubu Opri Kniga posila druge misce u spisku bestseleriv dovivshi sho vona zalishayetsya nadzvichajno populyarnoyu sered shirokoyi publiki Ukrayinskij perekladDzhon Stejnbek Na shid vid Edemu Per z ang Tetyana Nekryach Kiyiv KM Buks 2018 736 s PrimitkiFreebase Data Dumps Google d Track Q95d Track Q648625d Track Q15241312d Track Q1453477 Bloom Harold 2003 John Steinbeck angl Infobase Publishing ISBN 978 0 7910 6172 5 Kralova Eva 2013 Inseparability of good and evil as a challenge in Steinbeck s East of Eden Trencin universite de Trencin McCright David Stewart East of Eden Steinbeck s proclamation of human greatness Ames universite d Etat de l Iowa Biblijni citati podani zgidno z perkladom I Ogiyenka A l est d Eden Le Livre de Poche 1974 trad J C Bonnardot p 193 U perekladi I Ogiyenka 1962 Benson Jackson J Steinbeck John 1990 a Writer a Biography Londres Penguin Books s 697 ISBN 978 0 14 014417 8 I finished my book a week ago Much the longest and surely the most difficult work I have ever done I have put all the things I have wanted to write all my life This is the book If it is not good I have fooled myself all the time I don t mean I will stop but this is a definite milestone and I feel released Having done this I can do anything I want Always I had this book waiting to be written Warnick Claire Cathy Trask Monstrosity and Gender Based Fears in John Steinbeck s East of Eden Provo universite Brigham Young Procitovano 13 grudnya 2020 roku East of Eden Critical Reception Steinbeck in the Schools steinbeckintheschools com angl Procitovano 6 kvitnya 2023 Na shid vid Edemu chytomo com ukr 20 bereznya 2018 Procitovano 6 kvitnya 2023 Posilannya angl East of Eden na resursi en