Макс Вайнрайх (англ. Max Weinreich; 22 квітня 1894, , Курляндська губернія, Російська імперія — 29 грудня 1969, Нью-Йорк, США) — американський лінгвіст-германіст, один із найвпливовіших фахівців в області їдишу.
Макс Вайнрайх | |
---|---|
англ. Max Weinreich | |
Народився | 22 квітня 1894 Кулдига, Курляндська губернія, Російська імперія |
Помер | 29 січня 1969 (74 роки) Нью-Йорк, Нью-Йорк, США[1] |
Країна | США |
Діяльність | мовознавець, історик літератури, викладач університету |
Alma mater | Марбурзький університет d |
Галузь | мова їдиш |
Заклад | YIVO |
Посада | лінгвіст-германіст |
Батько | Лазар Вайнрайх |
Мати | Софія Вайнрайх |
У шлюбі з | Регіна Вайнрайх |
Діти | Уріел Вайнрайх Габріел Вайнрайх |
Нагороди |
Макс Вайнрайх — автор відомого афоризму: «Мова — це діалект, у якого є армія і флот».
Біографія
Мейер Лазаревич Вайнрайх народився 22 квітня 1894 року в місті Кулдіга, в сім'ї Лазаря і Софії Вайнрайх. Навчався в Кулдизі в німецькій школі. C 1909 по 1912 рік проживав в Санкт-Петербурзі, де навчався у приватній єврейській школі для хлопчиків.
У 1925 році Вайнрайх заснував у Вільні у своїй квартирі Єврейський науковий інститут (Yidisher Visnshaftlekher Institut), який пізніше був перетворений в Інститут єврейських досліджень (YIVO). Був директором цього Єврейського наукового інституту з 1925 по 1939. рік
Після початку Другої світової війни Вайнрайх разом із дружиною Регіною Шабад-Вайнрайх (дочкою Цемаха Шабада) і сином Уріелем знаходився в Данії. Регіна Шабад-Вайнрайх повернулася до Вільнюса, а Мейер Вайнрайх разом із сином в березні 1940 року перебрався до США. У Нью-Йорку він став викладати їдиш в Сіті-Коледжі і займався реорганізацією YIVO.
Наукова діяльність
Макс Вайнрайх перевів на їдиш деякі твори Зигмунда Фрейда і Ернста Толлена. Максу Вайнрайху належать афоризми «Мова — це діалект, у якого є армія і флот», який був виголошений на відкритті 19-ї щорічної конференції YIVO в Нью-Йорку в 1945 році і «Мова — це надто важлива річ, щоб довіряти її лінгвістам».
Сім'я
- Дружина — Регіна Вайнрайх (уроджена Шабад, 1898—1974), дочка віленського лікаря і громадського діяча Цемаха Шабада.
- Син — Уріел Вайнрайх (1926—1967), американський лінгвіст-германіст, один із піонерів соціолінгвістики і фахівець в області їдишу.
- Син — Габріел Вайнрайх (1928), фізик, фахівець в області акустики, професор Мічиганського університету, священник єпископальної церкви.
Твори
- Der Onheyb: zamlbukh far literatur un visnshaft, redaktirt fun D. Aynhorn, Sh. Gorelik, M. Vaynraykh, 1922.
- Mekhires-Yosef: … aroysgenumen fun seyfer «Tam ve-yashar» un fun andere sforim …, 1923.
- Shtaplen fir etyudn tsu der yidisher shprakhvisnshaft un literaturgeshikhte, 1923.
- Bilder fun der yidisher literaturgeshikhte fun di onheybn biz Mendele Moykher-Sforim, 1928.
- Praktishe gramatik fun der yidisher shprakh F. Haylperin un M. Vaynraykh, 1929.
- Das Jiddische Wissenschaftliche Institut («Jiwo») die wissenschaftliche Zentralstelle des Ostjudentums, 1931.
- Di shvartse pintelekh. Vilne: Yidisher visnshaftlekher institut, 1939.
- Di Yidishe visnshaft in der heyntiker tsayt. Nyu-York: 1941.
- Hitlers profesorn: heylek fun der daytsher visnshaft in daytshland farbrekhns kegn yidishn folk. Nyu-York: Yidisher visnshaftlekher institut, Historishe sektsye, 1947.
- Fun beyde zaytn ployt: dos shturemdike lebn fun Uri Kovnern, dem nihilist, 1955
Примітки
- Deutsche Nationalbibliothek Record #117269794 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
Джерела
- David E. Fishman, The Rise of Modern Yiddish Culture, University of Pittsburgh Press (2005), .
- Gershon David Hundert, YIVO Encyclopedia of Jews in Eastern Europe, Yale University Press (2008), .
- S. Mchombo, «Nyanja» / Keith Brown, Sarah Ogilvie, eds., Concise encyclopedia of languages of the world, стр. 793
Посилання
- Вайнрайх Макс // Электронная еврейская энциклопедия. (рос.)
- Библиография
- Вера Вадимовна Кнорринг, У красоты нет границ, Библиотечное дело, № 17 (131) [ 5 березня 2016 у Wayback Machine.](рос.)
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Maks Vajnrajh angl Max Weinreich 22 kvitnya 1894 Kurlyandska guberniya Rosijska imperiya 29 grudnya 1969 Nyu Jork SShA amerikanskij lingvist germanist odin iz najvplivovishih fahivciv v oblasti yidishu Maks Vajnrajhangl Max WeinreichNarodivsya22 kvitnya 1894 1894 04 22 Kuldiga Kurlyandska guberniya Rosijska imperiyaPomer29 sichnya 1969 1969 01 29 74 roki Nyu Jork Nyu Jork SShA 1 Krayina SShADiyalnistmovoznavec istorik literaturi vikladach universitetuAlma materMarburzkij universitet dGaluzmova yidishZakladYIVOPosadalingvist germanistBatkoLazar VajnrajhMatiSofiya VajnrajhU shlyubi zRegina VajnrajhDitiUriel Vajnrajh Gabriel VajnrajhNagorodiGrant Guggengajma Maks Vajnrajh avtor vidomogo aforizmu Mova ce dialekt u yakogo ye armiya i flot BiografiyaMejer Lazarevich Vajnrajh narodivsya 22 kvitnya 1894 roku v misti Kuldiga v sim yi Lazarya i Sofiyi Vajnrajh Navchavsya v Kuldizi v nimeckij shkoli C 1909 po 1912 rik prozhivav v Sankt Peterburzi de navchavsya u privatnij yevrejskij shkoli dlya hlopchikiv U 1925 roci Vajnrajh zasnuvav u Vilni u svoyij kvartiri Yevrejskij naukovij institut Yidisher Visnshaftlekher Institut yakij piznishe buv peretvorenij v Institut yevrejskih doslidzhen YIVO Buv direktorom cogo Yevrejskogo naukovogo institutu z 1925 po 1939 rik Pislya pochatku Drugoyi svitovoyi vijni Vajnrajh razom iz druzhinoyu Reginoyu Shabad Vajnrajh dochkoyu Cemaha Shabada i sinom Urielem znahodivsya v Daniyi Regina Shabad Vajnrajh povernulasya do Vilnyusa a Mejer Vajnrajh razom iz sinom v berezni 1940 roku perebravsya do SShA U Nyu Jorku vin stav vikladati yidish v Siti Koledzhi i zajmavsya reorganizaciyeyu YIVO Naukova diyalnistMaks Vajnrajh pereviv na yidish deyaki tvori Zigmunda Frejda i Ernsta Tollena Maksu Vajnrajhu nalezhat aforizmi Mova ce dialekt u yakogo ye armiya i flot yakij buv vigoloshenij na vidkritti 19 yi shorichnoyi konferenciyi YIVO v Nyu Jorku v 1945 roci i Mova ce nadto vazhliva rich shob doviryati yiyi lingvistam Sim yaDruzhina Regina Vajnrajh urodzhena Shabad 1898 1974 dochka vilenskogo likarya i gromadskogo diyacha Cemaha Shabada Sin Uriel Vajnrajh 1926 1967 amerikanskij lingvist germanist odin iz pioneriv sociolingvistiki i fahivec v oblasti yidishu Sin Gabriel Vajnrajh 1928 fizik fahivec v oblasti akustiki profesor Michiganskogo universitetu svyashennik yepiskopalnoyi cerkvi TvoriDer Onheyb zamlbukh far literatur un visnshaft redaktirt fun D Aynhorn Sh Gorelik M Vaynraykh 1922 Mekhires Yosef aroysgenumen fun seyfer Tam ve yashar un fun andere sforim 1923 Shtaplen fir etyudn tsu der yidisher shprakhvisnshaft un literaturgeshikhte 1923 Bilder fun der yidisher literaturgeshikhte fun di onheybn biz Mendele Moykher Sforim 1928 Praktishe gramatik fun der yidisher shprakh F Haylperin un M Vaynraykh 1929 Das Jiddische Wissenschaftliche Institut Jiwo die wissenschaftliche Zentralstelle des Ostjudentums 1931 Di shvartse pintelekh Vilne Yidisher visnshaftlekher institut 1939 Di Yidishe visnshaft in der heyntiker tsayt Nyu York 1941 Hitlers profesorn heylek fun der daytsher visnshaft in daytshland farbrekhns kegn yidishn folk Nyu York Yidisher visnshaftlekher institut Historishe sektsye 1947 Fun beyde zaytn ployt dos shturemdike lebn fun Uri Kovnern dem nihilist 1955PrimitkiDeutsche Nationalbibliothek Record 117269794 Gemeinsame Normdatei 2012 2016 d Track Q27302d Track Q36578DzherelaDavid E Fishman The Rise of Modern Yiddish Culture University of Pittsburgh Press 2005 ISBN 0 8229 4272 0 Gershon David Hundert YIVO Encyclopedia of Jews in Eastern Europe Yale University Press 2008 ISBN 0 300 11903 8 S Mchombo Nyanja Keith Brown Sarah Ogilvie eds Concise encyclopedia of languages of the world str 793PosilannyaVajnrajh Maks Elektronnaya evrejskaya enciklopediya ros Bibliografiya Vera Vadimovna Knorring U krasoty net granic Bibliotechnoe delo 17 131 5 bereznya 2016 u Wayback Machine ros