Бір Насиб (гірська частина Синайського півострова) — пам'ятка давнього мідного промислу Давнього Єгипту.
Опис
Початок освоєння важкодоступних родовищ Бір Насиб був пов'язаний з розвідувальними експедиціями єгиптян, які шукали дорогоцінну бірюзу. Її видобуток розпочато тут з III тис. до Р. Х., а найбільші обсяги видобутку досягнуто під час правління фараона Хеопса. На синайському плато Хеопс звів величний храм богині Хатхор, котру вшановували як покровительку шахтарів .
Оскільки культ богині Хатхор з часом поширився з добувачів бірюзи на добувачів мідних руд, можна припустити, що освоєння металу розпочали саме «мисливці» за дорогоцінним каменем.
Вважають, що спершу малахіт із синайських рудень використовували подібно до бірюзи як ювелірний і виробний камінь, а також як сировину для мінеральної фарби. Але досить швидко його ідентифікували як продуктивну руду для витоплення міді (металургійні технології могли бути відомі жерцям Єгипту, оскільки імпорт мідних виробів витіснив тут кам'яні знаряддя ще на початку Давнього царства).
Найбільш досліджені сучасною наукою рудники Ваді-ель-Араба в Тімні, Південний Ізраїль та Фенані, Південно-Західна Йорданія. Тут на спільній площі близько 400 км2 зафіксовано більше 8 тис. давніх копалень. Основний тип руд — малахіт і хризокола, які є в мідистих пісковиках. Найбільш давні розробки датують IV тис. до Р. Х., найбільш пізні — раннім ісламським періодом. Максимальна активність експлуатації родовищ припадає на період Нового царства Давнього Єгипту (XIV — XI тис. до Р. Х.).
Перші кроки видобутку міді були пов'язані тут з відкритою ямною розробкою мідних конгломератів. З часом ями змінились неглибокими виробками стволового типу діаметром 2 — 5 м, сліди яких збереглися дотепер . У безпосередній близькості від виробок зафіксовані рештки металургійних об'єктів і шлаків, що свідчить про нерозривну єдність гірничої й металургійної діяльності початкового періоду. В подальшому (II тис. до Р. Х.) поклади розкривали вертикальними стовбурами діаметром від 0,8 до 1,5 м, глибина яких становила зазвичай 10 — 15 м (найбільша із зафіксованих — сягала 36 м). Від стволів проводили системи горизонтальних виробок, якими вибирали рудні поклади. Висота цих виробок — у межах 0,6 — 1 м. Ділянки потужних рудних тіл розробляли камерами. Поширеним типом виробок у гірських масивах Фенану були штольні, протяжність яких в окремих випадках сягала до 50 м.
Деякі рудники одночасно розробляли два горизонти, поєднані між собою сліпими стволами . За необхідності споруджували додаткові вентиляційні стволи, які іноді використовували для підняття руди. Її транспортування здійснювали у шкіряних мішках, які гірники виносили на собі, піднімаючись висіченими на контурі ствола заглибленнями. Іноді використовували підйомники у вигляді коловорота з причіпними дерев'яними цебрами. Руйнування гірських порід проводили за допомогою бронзових клинів (зубил) і молотків, а також дерев'яних знарядь з бронзовими наконечниками . Основним засобом забезпечення стійкості виробок слугували цілики.
Видобувна діяльність давніх єгиптян підтримувалась добре організованою «геологічною розвідкою», котра охоплювала пошуковими шурфами доволі велику мідноносну зону. Досить продумані рішення вентиляційних сполучень (вузькі й протяжні повітроподавальні галереї, стволи, збійки) дають можливість припустити наявність попередніх планів гірничих робіт.
Див. також
Література
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Bir Nasib girska chastina Sinajskogo pivostrova pam yatka davnogo midnogo promislu Davnogo Yegiptu OpisPochatok osvoyennya vazhkodostupnih rodovish Bir Nasib buv pov yazanij z rozviduvalnimi ekspediciyami yegiptyan yaki shukali dorogocinnu biryuzu Yiyi vidobutok rozpochato tut z III tis do R H a najbilshi obsyagi vidobutku dosyagnuto pid chas pravlinnya faraona Heopsa Na sinajskomu plato Heops zviv velichnij hram bogini Hathor kotru vshanovuvali yak pokrovitelku shahtariv Oskilki kult bogini Hathor z chasom poshirivsya z dobuvachiv biryuzi na dobuvachiv midnih rud mozhna pripustiti sho osvoyennya metalu rozpochali same mislivci za dorogocinnim kamenem Vvazhayut sho spershu malahit iz sinajskih ruden vikoristovuvali podibno do biryuzi yak yuvelirnij i virobnij kamin a takozh yak sirovinu dlya mineralnoyi farbi Ale dosit shvidko jogo identifikuvali yak produktivnu rudu dlya vitoplennya midi metalurgijni tehnologiyi mogli buti vidomi zhercyam Yegiptu oskilki import midnih virobiv vitisniv tut kam yani znaryaddya she na pochatku Davnogo carstva Najbilsh doslidzheni suchasnoyu naukoyu rudniki Vadi el Araba v Timni Pivdennij Izrayil ta Fenani Pivdenno Zahidna Jordaniya Tut na spilnij ploshi blizko 400 km2 zafiksovano bilshe 8 tis davnih kopalen Osnovnij tip rud malahit i hrizokola yaki ye v midistih piskovikah Najbilsh davni rozrobki datuyut IV tis do R H najbilsh pizni rannim islamskim periodom Maksimalna aktivnist ekspluataciyi rodovish pripadaye na period Novogo carstva Davnogo Yegiptu XIV XI tis do R H Pershi kroki vidobutku midi buli pov yazani tut z vidkritoyu yamnoyu rozrobkoyu midnih konglomerativ Z chasom yami zminilis neglibokimi virobkami stvolovogo tipu diametrom 2 5 m slidi yakih zbereglisya doteper U bezposerednij blizkosti vid virobok zafiksovani reshtki metalurgijnih ob yektiv i shlakiv sho svidchit pro nerozrivnu yednist girnichoyi j metalurgijnoyi diyalnosti pochatkovogo periodu V podalshomu II tis do R H pokladi rozkrivali vertikalnimi stovburami diametrom vid 0 8 do 1 5 m glibina yakih stanovila zazvichaj 10 15 m najbilsha iz zafiksovanih syagala 36 m Vid stvoliv provodili sistemi gorizontalnih virobok yakimi vibirali rudni pokladi Visota cih virobok u mezhah 0 6 1 m Dilyanki potuzhnih rudnih til rozroblyali kamerami Poshirenim tipom virobok u girskih masivah Fenanu buli shtolni protyazhnist yakih v okremih vipadkah syagala do 50 m Deyaki rudniki odnochasno rozroblyali dva gorizonti poyednani mizh soboyu slipimi stvolami Za neobhidnosti sporudzhuvali dodatkovi ventilyacijni stvoli yaki inodi vikoristovuvali dlya pidnyattya rudi Yiyi transportuvannya zdijsnyuvali u shkiryanih mishkah yaki girniki vinosili na sobi pidnimayuchis visichenimi na konturi stvola zagliblennyami Inodi vikoristovuvali pidjomniki u viglyadi kolovorota z prichipnimi derev yanimi cebrami Rujnuvannya girskih porid provodili za dopomogoyu bronzovih kliniv zubil i molotkiv a takozh derev yanih znaryad z bronzovimi nakonechnikami Osnovnim zasobom zabezpechennya stijkosti virobok sluguvali ciliki Vidobuvna diyalnist davnih yegiptyan pidtrimuvalas dobre organizovanoyu geologichnoyu rozvidkoyu kotra ohoplyuvala poshukovimi shurfami dovoli veliku midnonosnu zonu Dosit produmani rishennya ventilyacijnih spoluchen vuzki j protyazhni povitropodavalni galereyi stvoli zbijki dayut mozhlivist pripustiti nayavnist poperednih planiv girnichih robit Div takozhIstoriya vidobutku midiLiteratura